درمان خانگی سرفه

سرفه یک رفلاکس رایج است که برای پاکسازی گلو از مخاط آزار دهنده یا برخی ذرات خارجی انجام می شود. همه افراد در طول زندگی خود سرفه را تجربه می کنند، برخی سرفه ها به صورت تک سرفه هستند و برخی نیز سرفه های مزمن و مکرر هستند که گاه بسیار آزار دهنده هستند. در ادامه را شما را با علت های ایجاد سرفه و درمان و راهکار های ساده و خانگی در دسترس برای درمان و تسکین آن آشنا خواهیم کرد.

سرفه چیست؟

سرفه یک راه استاندارد برای پاکسازی گلو است. هنگامی که راه های هوایی شما با مخاط یا ذرات خارجی مانند دود یا گرد و غبار مسدود می شود، سرفه یک واکنش رفلکس است که سعی می کند ذرات را پاک کند و تنفس را آسان تر نماید. سرفه انواع مختلفی دارد، برخی سرفه ها خشک هستند، برخی در اثر تحریک مخاط گلو ایجاد می شود، بیماری های تنفسی نیز می تواند علت سرفه باشد. برخی افراد از سرفه های مزمن رنج می برند و برخی نیز دچار سرفه های شبانه هستند. به طور معمول سرفه اگر طولانی مدت باشد و به هیچ یک از درمان های معمول و خانگی جواب ندهد، باید تحت درمان دارویی و پزشکی قرار بگیرد و مراجعه به پزشک در این صورت ضروری است.

علل ایجاد سرفه

دلایل متعددی وجود دارد که می تواند منجر به سرفه شود که در اینجا به برخی از آنها اشاره میکنیم:

-عفونت: عفونت تنفسی یکی از شایع ترین علل سرفه است. این نوع التهاب چند روز طول می کشد و در برخی موارد ممکن است بیمار برای رهایی از عفونت نیاز به استفاده از آنتی بیوتیک مناسب داشته باشد.

-سیگار کشیدن: سیگار کشیدن یکی از علل شایع سرفه است. این نوع سرفه با صدای متمایز آن مشخص می شود. – آسم:  یک بیماری مزمن است که راه‌های هوایی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و منجر به باریک شدن راه‌های هوایی می‌شود که هوا را به ریه‌ها منتقل می‌کند و در نتیجه منجر به علائم بسیاری مانند: دشواری در تنفس و سرفه می‌شود،  سرفه آسمی با خس‌خس سینه مشخص می‌شود. که تشخیص آن را آسان می کند.

-مصرف برخی داروها: تعدادی دارو وجود دارد که یکی از عوارض آنها باعث سرفه می شود، مانند: برخی از داروها که معمولا برای درمان فشار خون و بیماری های قلبی استفاده می شوند و خوشبختانه با قطع مصرف دارو سرفه قطع می شود. البته قطع دارو باید با مشورت پزشک انجام بگیرد.

-تمیز کردن گلو: سرفه به عنوان پاسخی برای حذف مخاط یا ذرات خارجی مانند دود یا گرد و غبار که گلو و راه هوایی را مسدود می کند عمل می کند.

– بیماری رفلاکس: رفلاکس  معده به مری زمانی است که برخی از محتویات معده به مری برگشته و باعث ایجاد رفلکس در نای و ایجاد سرفه می شود.

-دلایل دیگر: مانند مشکلات تارهای صوتی و داشتن شرایط و مشکلات جدی سلامتی. مانند: آمبولی ریه، نارسایی قلبی و… .

انواع سرفه

سرفه با توجه به علل ایجاد آن، انواع مختلفی دارد، که عبارتند از :

 سرفه خشک

مهم است که ابتدا سرفه خشک را شناسایی کنید. این نوع، سرفه ای است که با وجود خلط در گلو همراه نیست و گاهی با احساس تورم و احتقان در ناحیه گلو ظاهر می شود. گاهی اوقات سرفه خشک نتیجه آنفولانزا یا سرماخوردگی است که اخیراً دچار آن شده اید یا ممکن است جدا از هر عفونت دیگری بروز کند. شایع ترین علل سرفه خشک عبارتند از:

گلو درد 

قرار گرفتن در معرض مواد محرک و محرک سرفه.

بیماری آسم .

آلرژی در بینی یا دهان.

ابتلا به انواع بیماری ها مانند؛ بیماری ریفلاکس معده و بیماری های فصلی.

 روش های مختلفی وجود دارد که می توانید برای تسکین و خلاص شدن از شر سرفه خشک امتحان کنید، از جمله:

-استنشاق بخار گرم به کاهش سرفه کمک می کند.

– استفاده از داروهایی که درد ناشی از سرفه خشک را کاهش می دهند،که در این باره حتما باید با پزشک مشورت کنید.

سرفه مرطوب

سرفه مرطوب منعکس کننده سرفه همراه با خلط است و ممکن است علاوه بر تنگی نفس با صدای زنگ یا خس خس سینه همراه باشد.

سرفه مرطوب ناشی از عفونت آنفولانزا، سرماخوردگی یا برونشیت است، سیگار کشیدن نیز منجر به بروز سرفه مرطوب می شود.سرفه مرطوب معمولاً با از بین رفتن عفونت از بین می‌رود، اما گاهی اوقات به دلایل مختلفی همچون بیماری مزمن ریه، انبساط برونش ها و… می‌تواند برای مدت طولانی ادامه یابد.

سیاه سرفه

به این نوع سرفه سیاه سرفه می گویند زیرا صدای سرفه شبیه بانگ خروس است که در این حالت سرفه تیز است.

اولین علائم این نوع سرفه شبیه سرماخوردگی است که گرفتگی و آبریزش بینی، آبریزش چشم و تب است، اما به مرور زمان سرفه شدیدتر می شود و احساس درد و سفتی در قفسه سینه هنگام سرفه احساس می شود. .

افراد مبتلا به سیاه سرفه دوره‌های سرفه‌های دردناک و مداوم دارند.

کروپ

این نوع دیگری از سرفه است که به آن سرفه پارس نیز می گویند. این نوع سرفه ناشی از ویروسی است که مجاری تنفسی را متورم کرده است و معمولا بزرگسالان را  درگیر می کند.

درمان خانگی سرفه

سرفه عارضه ای طبیعی است که برای همه افراد ممکن است اتفاق بیفتد. گاهی میتوان سرفه را با روش های آسان و خانگی به راحتی درمان کرد. نکته قابل توجه این است که باید با توجه به نوع سرفه از درمان های خاص متناسب با آن استفاده شود. در ادامه به چند مورد از این درمان های خانگی اشاره می کنیم :

دمنوش های گیاهی برای درمان سرفه

سرفه را اغلب می توان با نوشیدن یک فنجان نوشیدنی گرم تسکین داد. دمنوش های گیاهی گزینه مناسبی برای درمان سرفه هستند. در ادامه به چند مورد از این دمنوش ها اشاره می کنیم :

زنجبیل

زنجبیل یک مسکن طبیعی محسوب می شود که از قدیم الایام در درمان سرفه خشک استفاده می شده است و می توان از آن به عنوان یک نوشیدنی گرم برای آرام کردن سرفه استفاده کرد. دمنوش زنجبیل به دلیل خاصیت ضد التهابی می تواند از میزان التهاب و تورم مخاط گلو بکاهد و از این طریق به کاهش سرفه و درمان آن کمک کند. برای تهیه دمنوش زنجبیل مقداری زنجبیل پودر شده یا چند تکه زنجبیل تازه را با آب جوش به مدت 10 تا 15 دقیقه دم کنید و پس از صاف کردن آن را میل نمایید. این دمنوش را می توانید با عسل شیرین کنید.

آویشن

 برگ آویشن حاوی ترکیباتی به نام فلاونوئید است که باعث شل شدن ماهیچه های گلو و کاهش التهاب می شود. آویشن راه هوایی را باز می کند که همگی به تسکین سرفه کمک می کنند و خواص ضد میکروبی دارد. برای تهیه دمنوش آویشن، مقدار دو قاشق چایخوری از برگ آویشن خشک را در یک فنجان آب جوش ریخته و اجازه دهید تا 10 دقیقه دم بکشد، سپس دمنوش را از صافی رد کنید و میل نمایید.

شیرین بیان

شیرین بیان نیز در مبارزه با التهاب نقش بسزایی دارد پس می توانید از آن نیز به عنوان درمان خانگی سرفه خشک استفاده نمایید. شیرین بیان خشک را با آب بجوشانید یا از آن دمنوش تهیه کنید و میل نمایید. این کار میزان سرفه های شما را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.

نعناع فلفلی

نعناع فلفلی به عنوان تسکین دهنده گلو و رفع کننده احتقان عمل می کند، می توانید دمنوش نعناع فلفلی بنوشید، همچنین با افزودن چند قطره از روغن نعناع فلفلی به دستگاه بخور و استنشاق بخار حاصل از آن، علاوه بر مرطوب کردن فضای خانه، می‌توان از مزایای این گیاه در تسکین سرفه نیز بهره مند شد.

ریشه گل ختمی

در بین مردم استفاده از ریشه گل ختمی برای درمان سرفه، عفونت معده و اسید معده به دلیل خاصیت ضد میکروبی آن رایج است. البته هیچ مطالعه علمی که بی خطر بودن مصرف آن را در دوران بارداری ثابت کند وجود ندارد، بنابراین زنان باردار از مصرف آن اجتناب کنند.

 گل ختمی گیاهی است که برای درمان سرفه و گلودرد استفاده می شود. ریشه گل ختمی می تواند تحریک و ناراحتی ناشی از سرفه را تسکین دهد زیرا حاوی سطوح بالایی از مواد ژلاتینی است که مواد رزینی غلیظی هستند که گلو را می پوشانند. شربت ریشه گل ختمی را می توان با افزودن آب داغ به ریشه گل ختمی تهیه کرد و آن را مستقیماً میل کرد.

نارون

پوست نارون حاوی موسیلاژ است که سرفه را کاهش می دهد و به تسکین گلودرد کمک می کند. می توانید از پوست نارون دمنوش تهیه کنید و برای درمان سرفه از آن استفاده نمایید. یک قاشق چایخوری  پوست خشک را به یک فنجان آب داغ اضافه کنید، 10 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد، دمنوش حاصل را صاف کرده و سپس بنوشید.

بابونه

بابونه یکی از گیاهانی است که برای رفع سرفه استفاده می شود، زیرا  مصرف دو بار دمنوش بابونه در طول روز به گشاد شدن مجاری تنفسی کمک می کند و همچنین به رفع آنفولانزا و سرماخوردگی و سرفه ناشی از این بیماری ها کمک می کند.

روغن های گیاهی برای درمان سرفه

استفاده از روغن های گیاهی برای تسکین سرفه تنها از راه استنشاق بخار آنها میسر است. بدین صورت که چند قطره از این روغن ها را به دلخواه در دستگاه بخور میریزید تا این عصاره های گیاهی همراه با بخار آب در محیط پخش شود، این کار علاوه بر ایجاد رطوبت در هوا باعث تسکین سرفه خواهد شد. از جمله این روغن های گیاهی عبارتند از:

-روغن اکالیپتوس

-روغن نعناع فلفلی

-روغن لیمو

-روغن پونه کوهی

-روغن رزماری

-روغن کندر

-روغن درخت چای

سایر درمان های خانگی برای سرفه

علاوه بر موارد گفته شده، می توان از برخی مواد در دسترس و خانگی برای درمان سرفه و تسکین آن استفاده کرد، در ادامه به برخی از این موارد اشاره می کنیم :

عسل

عسل به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی از دیرباز برای درمان سرفه خشک استفاده می شده است. روزانه مقداری عسل مصرف کرده و با چای مخلوط کنید. استفاده از عسل به همراه شیر گرم نیز برای تسکین سرفه بسیار سودمند است. همچنین می توان ضمن بهره مندی از مزایای عسل طبیعی از آن برای طعم دار کردن انواع دمنوش های گیاهی نیز استفاده کرد.

سیر

سیر ماده ای ضد ویروس، ضد میکروب و ضد باکتری است و به درمان سرفه خشک کمک می کند زیرا حاوی آلیسین است.

آب و نمک

از آب نمک به عنوان دهانشویه استفاده می شود ، با افزودن نمک به آب و غرغره کردن با محلول نمکی آماده شده باعث تسکین سرفه می شوید، به طوری که آب نمک باعث کاهش تورم و تسکین گلو و در نتیجه تسکین سرفه می شود و توصیه می شود مکررا این کار را تکرار کنید.

سعی کنید روزانه حداقل 3 بار با محلول آب و نمک غرغره کنید.

فلفل سیاه

 مخلوط کردن یک قاشق چایخوری فلفل سیاه با یک قاشق غذاخوری عسل در آب گرم و نوشیدن آن ممکن است به تسکین و درمان سرفه کمک کند.

زردچوبه

زردچوبه برای تسکین سرفه مفید است، زیرا خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد التهابی دارد. می توانید زردچوبه را با آب جوش یا شیر گرم مخلوط کنید و پس از اضافه کردن عسل آن را میل نمایید.

نعنا و زنجبیل

 شربت نعناع و زنجبیل از مخلوط کردن چهار فنجان آب گرم، یک فنجان عسل، سه قاشق غذاخوری زنجبیل خرد شده و یک قاشق غذاخوری نعناع خرد شده و نوشیدن آن 2 تا 3 بار در روز برای درمان سرفه توصیه می شود . لازم به ذکر است که این مقدار ممکن است برای چند روز کافی باشد.

آناناس

آناناس حاوی آنزیمی به نام بروملین است که می تواند به کاهش سرفه، تسکین مخاط لزج در گلو و درمان سینوزیت کمک کند. می توان آن را به صورت تکه های میوه خورد یا به عنوان آب تازه سه بار در روز میل کرد.

لیمو

آب لیمو تازه حاوی خواص اسیدی و ویتامین C است و به خلاص شدن از شر ویروس های بدن که باعث سرفه می شوند کمک می کند. می توانید آبلیمو تازه را با عسل و مقداری آب گرم مخلوط کرده و یک نوشیدنی مطبوع برای کاهش سرفه تهیه کنید.

آب هویج

هویج حاوی مواد مغذی مهمی از جمله آنتی اکسیدان ها، ویتامین A و ویتامین C است که به خلاص شدن از شر سرفه و پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا کمک می کند، زیرا باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود .

بخار آب

استنشاق بخار آب یکی از روش های طبیعی متمایز برای خلاص شدن از شر سرفه است، زیرا به کاهش مخاط کمک می کند، علاوه بر مرطوب کردن مجرای تنفسی در سیستم تنفسی، سرفه را کاهش می دهد و این امر با جوشاندن آب حاوی یکی از گیاهان دارویی مانند نعناع و استنشاق بخار حاصل از جوشیدن  آن حاصل می شود.

نکاتی برای کمک به تسکین سرفه

 شایان ذکر است که درمان سرماخوردگی یا آنفولانزا در خانه امکان پذیر نیست، اما سرفه و گلودرد همراه با آن را می توان تسکین داد و در اینجا نکاتی برای کمک به تسکین سرفه آورده شده است: 

-نوشیدن مایعات: در جاهایی که مایعات گلو را مرطوب و راحت نگه می‌دارد، با قطع گلودرد ممکن است سرفه متوقف شود. هر نوع نوشیدنی را می‌توان مصرف کرد به جز نوشیدنی‌های حاوی کافئین که ممکن است باعث کم‌آبی بدن شود. انواع آب میوه ها و نوشیدنی های گرم همچون دمنوش های گیاهی  گزینه مناسبی برای تسکین سرفه هستند.

-استراحت کنید: بدن برای مبارزه با ویروس ها به انرژی کافی نیاز دارد، بنابراین اگر فردی می خواهد از شر سرماخوردگی و سرفه خلاص شود باید به اندازه کافی استراحت کنید.

– از آلودگی هوا بپرهیزید: دود مخصوصاً در مواقعی که فرد بیمار است مضر است، زیرا می تواند سرفه را تحریک کند، بنابراین باید از سیگار کشیدن خودداری کنید و سعی کنید از افراد سیگاری دوری کنید. همچنین در شرایطی که هوا آلوده است سعی کنید از تردد در شهر خودداری نمایید چون برخی از ریز گرد ها نیز می توانند موجب تحریک گلو و ایجاد سرفه شوند.

سوالات متداول

آیا درمان سرفه برای خانم باردار با روش های خانگی، بلامانع است؟

بارداری یکی از ویژه ترین و حساس ترین دوران زندگی هر فرد است، در این دوران نباید دست به خوددرمانی زد چون تمام رفتار های مادر بر روی جنین تاثیر مستقیم میگذارد. درمان های خانگی سرفه با انواع دمنوش های گیاهی، روغن ها و ادویه ها برای افراد عادی بسیار سودمند است. اما خانم های باردار نباید بدون مشورت پزشک اقدام به استفاده از درمان های گیاهی و خانگی نمایند.