Menu
سویا نوعی حبوبات است که به یکی از پرمصرف ترین مواد غذایی در جهان تبدیل شده است، زیرا فواید آن در سطوح مختلف با سلامت انسان مرتبط است. سطوح بالای پروتئین همچنین محصولات سویا را به یک منبع ایده آل برای گیاهخواران تبدیل می کند.
سویا و غذاهای بدست آمده از آن به طور معمول سرشار از پروتئین، فیبر، ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان هستند. آنها همچنین حاوی ایزوفلاون های سویا هستند که اعتقاد بر این است که مزایای سلامتی مختلفی دارند. مصرف سویا باعث بهبود فعالیت متابولیک، افزایش وزن سالم، پیشگیری از سرطان،
ارتقاء سلامت قلب، کاهش علائم یائسگی، تقویت هضم و… می شود.
سویا نوعی از حبوبات است که در فصول سرد سال می روید و با نام علمی Glycine max شناخته می شود. این دانه روغنی از خانواده نخود فرنگی است و هزاران سال است که در رژیم غذایی آسیایی کاربرد فراوانی داشته و از آن استفاده می شود. دانه های سویا فواید بسیاری برای بدن دارند و توصیه می شود این دانه ها را بدون اینکه فرآوری شوند مورد استفاده قرار دهید تا از مزایای آن بهره مند گردید. از دانه های سویا روغنی گیاهی به نام روغن سویا نیز به دست می آید. به این ماده گیاهی لوبیای روغنی نیز می گویند. از سویا در تهیه انواع غذا ها و نوشیدنی ها و پیش غذا ها استفاده می شود. این دانه ها امروزه بیشتر شناخته شده اند و طبق مطالعات زیادی که روی آنها انجام گرفته ثابت شده است که اگر مصرف سویا در رژیم غذایی فرد به اندازه باشد، می تواند بخش مهمی از نیاز های تغذیه ای او را تامین کند و در حفظ سلامت بدن نقش موثری ایفا نماید. پروتئین سویا یک جایگزین بسیار مناسب برای گوشت به ویژه برای افراد گیاه‌خوار است. این دانه های باارزش دارای فیبر و پروتئین بالا، چربی اشباع نشده،
لاکتوز آزاد و منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3، آنتی اکسیدان و سرشار از فیتواستروژن است.
دانه‌های سویا را می‌توان به روش‌های مختلفی استفاده کرد، از جمله موارد زیر:
دانه های سویا آسیاب شده یا له شده یا به صورت پودر . سویا برشته شده
پروتئین سویا
کپسول سویا
نان سویا و…
سویا از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. پروتئین، چربی های سالم، کربوهیدرات ها و فیبر رژیمی از منابع غذایی اصلی موجود در سویا هستند. مواد معدنی همچون کلسیم، آهن، منیزیم، سدیم، فسفر، پتاسیم، فلز روی، سلنیوم، مس و منگنز به وفور در این دانه های ارزشمند یافت می شود. ویتامین C, ویتامین B1, ویتامین B2, ویتامین B3, ویتامین B5, ویتامین B6, ویتامین A, ویتامین E و ویتامین K از دیگر اجزای دانه های سویا هستند.
سویا همچنين منبع غنی از ترکیبات مختلف گیاهی فعال زیستی از جمله ایزوفلاون ها، ساپونین ها و اسید فیتیک است.
معمولا با افزایش سن و کاهش فعالیت ها، مغز و سیستم شناختی انسان دچار افت می شود و ممکن است به انواع بیماری های شناختی همچون از دست دادن حافظه و زوال عقل مبتلا شود.
سویا حاوی نوعی ایزوفلاون به نام دایدزین است که اعتقاد بر این است که در کاهش زوال شناختی یا بیماری های مربوط به شناخت یا رفتار نقش دارد. خوردن دانه سویا ممکن است خطر از دست دادن حافظه مرتبط با افزایش سن و کاهش مهارت‌های تفکر را کاهش دهد. این ماده گیاهی در پیشگیری از بیماری آلزایمر نیز می تواند مفید باشد.
سرطان از جمله بیماری های تاثیر گذار در قرن حاضر است که کیفیت زندگی عده ی زیادی از مبتلایان به این بیماری مزمن را تحت تاثیر قرار داده است. علت اصلی بیماری سرطان در افراد مختلف و بسته به شرایط بدنی هر کس می تواند متفاوت باشد، اما اکثرا متخصصان روش پیشگیری از این بیماری را در اصلاح سبک زندگی و تغذیه فرد می دانند. مصرف غذاهای سالم و تحرک کافی می تواند به افزایش عملکرد طبیعی سلول های بدن کمک کند و از جهش های غیر عادی آنها جلوگیری نماید.
خوردن سویا ممکن است خطر ابتلا به چندین نوع سرطان از جمله سرطان روده بزرگ، سرطان ریه و سرطان پروستات، که دومین سرطان شایع در مردان است، را به دلیل خواص ضد سرطانی آن کاهش دهد. ترکیبات گیاهی خاصی در سویا وجود دارد که اگر به درستی مورد استفاده قرار گیرد می تواند سلامت سلول های بخش های متخلف بدن را تامین کند.
هپاتیت بیماری خطرناکی است که کبد را تحت تاثیر قرار می دهد. کبد یکی از ارگان های اساسی بدن است که اگر عملکرد درستی نداشته باشد، می تواند بر سلامت کل بدن تاثیر منفی بگذارد. اعتقاد بر این است که مصرف مکمل های سویا ممکن است سطح آنزیم ناقل به نام آلانین ترانس آمیناز یا ALT را در بیماران هپاتیت C کاهش دهد و در نتیجه التهاب آنها را کاهش دهد. طبق مطالعه منتشر شده در گروهی از بیماران، همچنین مصرف دانه های سویا بیماری کبد چرب را در بیماران مبتلا به هپاتیت C تسکین می دهد.
خوردن سویا به عنوان جایگزینی برای محصولات لبنی و غذاهای با منشاء حیوانی، که حاوی مقدار زیادی چربی است، ممکن است به حفظ سلامت قلب و کاهش کلسترول مضر کمک کند. سویا حاوی چربی‌های امگا 3 و امگا 6 که چربی‌های غیراشباع ضروری هستند، می باشد. چربی های امگا 3 باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی می شود. برخی شواهد اولیه نیز نشان می دهد که خوردن رژیم غذایی غنی از سویا خطر حمله قلبی، مرگ ناشی از بیماری قلبی یا سکته را به ویژه در زنان یائسه کاهش می دهد.
خوردن غذاهای حاوی سویا یک راه عالی برای افزایش مصرف فیبر است. فیبر باعث تقویت سیستم گوارشی سالم، کاهش کلسترول و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی می شود. گنجاندن غذاهای سویا غنی از فیبر مانند سویا سیاه، آجیل سویا، آرد سویا و… در رژیم غذایی شما می تواند به شما در افزایش فیبر غذایی روزانه کمک
سویا حاوی مقدار مناسبی فیبر محلول و نامحلول است. فیبر های نامحلول سویا توسط باکتری ها در روده بزرگ تخمیر می شوند و منجر به تشکیل اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه می شوند که ممکن است سلامت روده را بهبود بخشد و خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهند. البته در افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر می توانند عوارضی ایجاد کنند.
مطالعات نشان می دهد که مصرف دانه های سویا می تواند باعث کاهش کلسترول مضر خون و افزایش لیپوپروتئین های مفید موجود در خون شود. البته تنها مصرف سویا این خاصیت را دارد و فرآورده های سویا چنین تاثیری بر بدن ندارند. همچنین فیبر و فسفولیپیدهای موجود در سویا در کاهش سطح کلسترول مضر نقش دارند. بالا بودن سطح کلسترول خون با بیماری های قلبی و تصلب شرایین رابطه مستقیم دارد و منجر به اختلال در سیستم خونرسانی می شود که ممکن است بافت های مختلف و حساس بدن را تهدید کند و حتی منجر به سکته های خفیف و شدید قلبی و مغزی شود.
سویا و غذاهای تهیه شده از آن به طور کلی از آرژنین هستند ، اسید آمینه ای که اعتقاد بر این است که به تنظیم میزان فشار خون کمک می کند.
دانه های سویا همچنین حاوی ایزوفلاون ها هستند، که اعتقاد بر این است که باعث کاهش فشار خون می شود.
سویا حاوی مقدار زیادی پروتئین و کربوهیدرات کمی است. که در صورت مصرف منظم آن را به غذای مناسبی برای کاهش فشار خون تبدیل می کند، زیرا سطح فشار خون سیستولیک کاهش می دهد و ممکن است در کاهش خطر ابتلا به این بیماری نقش داشته باشد.
سویا دارای ایزوفلاون ها است، دسته ای از ترکیبات که به آنها فیتواستروژن یا استروژن گیاهی نیز گفته می شود، به دلیل اتصال آنها به گیرنده های استروژن در بدن به این نام خوانده می شوند.
در دوران یائسگی ، سطح استروژن زنان به طور طبیعی کاهش می یابد و به دنبال آن نتایج ناخوشایندی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن و گرفتگی عضلات ایجاد می شود.اعتقاد بر این است که ایزوفلاون های موجود در سویا با اتصال به گیرنده های استروژن در بدن، تا حدودی به کاهش این عوارض کمک کنند.
سطح پایین استروژن که در دوران یائسگی ممکن است باعث از دست رفتن کلسیم از استخوان شود، در نتیجه ممکن است باعث شود که استخوان های ضعیف و شکننده شوند، وضعیتی که به عنوان پوکی استخوان شناخته می شود. طبق شواهد ممکن است ایزوفلاون موجود در سویا بیماری پوکی استخوان را کاهش دهد و نشانگرهای سلامت استخوان را به ویژه در زنان یائسه بهبود ببخشد.
دانه سویا حاوی ایزوفلاون است که می تواند به کاهش چین و چروک های پوستی ناشی از نور خورشید کمک کند، زیرا این ماده به بهبود خاصیت ارتجاعی پوست و به تاخیر انداختن ظهور علائم پیری کمک می کند.
یکی از فواید بسیار مهم سویا این است که به لطف پروتئین موجود در آن به کاهش وزن کمک می کند و به احساس سیری کمک می کند. پروتئین سوزاندن چربی و کالری را افزایش می دهد.اگر از رژیم غذایی متعادل و کالری مناسب برای بدن پیروی کنید، دانه سویا ممکن است مانند سایر منابع پروتئین به کاهش وزن کمک کند.
همچنین دانه سویا منبع خوبی از فیبر است که به احساس سیری طولانی مدت و کاهش اشتها کمک می کند و همچنین سطح گلوکز خون را کنترل می کند و در نتیجه می تواند احساس گرسنگی را کاهش دهد.
-کاهش خطر احتمال ابتلا به سرطان سینه به دلیل محتوای شبه استروژنی
-کمک به رفع مشکلات متابولیکی و کاهش مقاومت به انسولین، در نتیجه کاهش قند خون خون و جلوگیری از ابتلا به بیماری دیابت نوع 2
-بهبود باروری به تاثیر بر سطح هورمون های جنسی به ویژه در زنان
-بهبود سلامت پوست و مو به دلیل دارا بودن محتوای آنتی اکسیدانی و ویتامین های مهم از جمله ویتامین A و E.
دانه های سویا با با توجه به محتوای غذایی بالایی که دارند، به عنوان یک منبع پروتئین گیاهی و سالم شناخته می شوند اما مانند هر ماده ی طبیعی دیگری ممکن است برای برخی افراد مضر باشد.
سرطان سینه انواع مختلفی دارد. در برخی از انواع خاص این بیماری، سلول های سرطانی برای رشد و تکثیر شدن از استروژن استفاده می کنند. دانه های سویا نیز حاوی ماده ای به نام ایزوفلاوون هستند که مشابه استروژن در بدن عمل می کنند. البته مطالعات ضد و نقیض بسیاری در مورد استفاده در سویا در رژیم غذایی افراد مبتلا به بیماری سرطان سینه وجود دارد، توصیه می شود اگر جز این افراد هستید حتما در مورد نحوه مصرف سویا، مقدار مصرف آن و یا عدم استفاده از این ماده غذایی با پزشک متخصص خود مشورت نمایید.
بسیاری از مردان سعی می کنند از قرار دادن دانه سویا در رژیم غذایی خود اجتناب کنند، زیرا حاوی ماده ای به نام فیتواستروژن است که به نوبه خود ممکن است بر تولید تستوسترون در بدن تاثیر بگذارد. شایان ذکر است که تاکنون مطالعات نشان نداده است که سویا بر تولید تستوسترون در مردان تاثیر منفی میگذارد .
مصرف طولانی مدت سویا به خصوص به صورت مکمل می تواند باعث مشکلات گوارشی مانند یبوست، حالت تهوع و نفخ شود. بهتر است در مصرف هر ماده ای اعتدال را رعایت نمایید تا از خواص آن بهره مند شوید.
-مصرف سویا در افراد مبتلا به سنگ کلیه یا نارسایی های کلیه توصیه نمی شود.زیرا سویا حاوی مقادیر زیادی اگزالات است که جزء اصلی سنگ کلیه است و این بیماری را ممکن است تشدید کند.
خوردن سویا باعث افزایش سطح هورمون فیتواستروژن می شود که برای افراد مبتلا به نارسایی نیز کلیه سمی است.
-افراد مبتلا به دیابت که از دارو های کاهند قند خون استفاده می کنند، ممکن است در صورت مصرف سویا با تداخل دارویی روبه رو شوند. مصرف سویا در این افراد خطر افت ناگهانی قند خون را افزایش می دهد.
-مصرف سویا برا افراد مبتلا به بیماری سرطان مثانه یا کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند، به هیچ وجه توصیه نمی شود.
-افراد مبتلا به بیماری های مربوط به غده تیروئید از مصرف سویا خودداری کنند.
-سویا ممکن است حساسیت ایجاد کند، به افراد مبتلا به آسم و آلرژی توصیه می شود از مشرف دانه های سویا خودداری کنند.
به طور کلی مصرف سویا در حد اعتدال خطری ندارد، اما مصرف بیش از حد آن ممکن است بر هورمون های زنانه تاثیر بگذارد و سلامت مادر و جنین را تهدید کند. توصیه می شود خانم های باردار به دلیل قرار گرفتن در موقعیتی حساس، قبل از مصرف سویا برای اطمینان از عدم وجود هرگونه خطر احتمالی با پزشک خود مشورت نمایند. درباره مادران شیرده نیز هنوز مطالعات کافی برای ایمن بودن سویا در این افراد وجود ندارد، بنابراین توصیه می شود، از مصرف آن خودداری کنند