Menu
42,000 تومان
گشنیز گیاهی است که با نام انگلیسی Coriander شناخته می شود و گیاهی یک ساله است که خاستگاه اصلی آن را شرق مدیترانه می دانند، این گیاه با نام علمی Coriandrum sativum در صنعت داروسازی نیز نقش مهمی دارد و کشت آن به شکل منظم از قرن شانزدهم شروع شده است، در ادامه به بررسی دقیق تر بذر گشنیز، نوع کاشت و خواص آن می پردازیم.
گیاه گشنیز نوعی سبزی معطر است که طعم خوشایندی دارد و علاوه بر مصرف خوراکی استفاده از آن در طب سنتی و برای کاهش مشکلات جسمی نیز رایج است، این گیاه که پرورش آن ساده است همدر باغچه و هم در گلدان به سادگی پرورش پیدا می کند، میوه های این گیاه گرد و زرد رنگ هستند که عطر زیاد خوبی ندارند، البته بعد از خشک شدن خوشبو می شوند، برگ های آن از نظر ظاهری شباهت زیادی به جعفری دارند و معمولا از تخم آن برای درست کردن ادویه های مخصوص نیز کمک می گیرند.
میوه و پیکره رویشی گشنیز اسانس دارند و بوی خاصی به این گیاه می دهند، از اسانس آن در صنایع غذایی مختلف، مواد آرایشی بهداشتی، نوشابه سازی، شکلات سازی و صنایع دارویی استفاده می شود.
بیش از 220 هزار تن از گیاه گشنیز در سال کشت می شود، سالانه هزار تن اسانس گشنیز با روش تقطیر با بخار استخراج می شوند، مهم ترین کشورها برای تولید گشنیز کشورهایی همچون روسیه، ایتالیا، هند، بلغارستان، اسپانیا، مراکش، هلند، رومانی، پاکستان، آمریکا و انگلیس هستند.
این گیاه از روییدن بذر تا انتهای دوران گلدهی و ایجاد میوه حدود 80 تا 120 روز زمان لازم دارد که این هم به شرایط اقلیمی محل روییدن گیاه بستگی دارد.
از شروع کاشتن تا جوانه زدن گیاه 15 تا 20 روز زمان لازم است.
از جوانه زدن تا ساقه دادن حدود 30 تا 40 روز زمان لازم است.
از ساقه دادن تا گل دادن 15 تا 20 روز زمان لازم است.
از گل دادن تا تشکیل میوه 10 تا 20 روز زمان لازم است و از تشکیل میوه تا رسیدن و کامل شدن 20 تا 40 روز زمان باید بگذرد، البته این عوامل ثابت نیستند و به چیزهای زیادی مانند عوامل اقلیمی، آب و هوا، رطوبت، حرارت و نوع خاک یا چیزهای دیگر بستگی دارند.
گل های این گیاه در بهار یعنی خرداد ماه درست می شوند و لقاح به شکل دگر گشنی و توسط حشرات انجام می شود، اولین میوه ها در فصل تابستان یعنی اواخر تیر ماه متولد می شوند و در اواخر مرداد و اوایل شهریور میوه ها کامل می شوند.
این گیاه در شهرهای مختلف قابل کشت است، معمولا به صورت بهاره و پاییزه پرورش داده می شود و برای این که قوه رویش آن بیشتر باشد معمولا 12 تا 24 ساعت قبل از کاشتن آن را در آب خیس می کنند، این گیاه به آب و هوای زیاد گرم یا زیاد سرد می تواند حساس باشد.
گشنیز به خاک مرطوب، غنی، زهکشی خوب یا با کمپوست نیاز دارد، این خاک به رشد بهتر گشنیز کمک خواهد کرد، البته در انتخاب خاک مناسب می توان به سادگی به خاک باغچه هم اعتماد کرد، کمی کود نیز به بهتر شدن کیفیت خاک کمک می کند.
برای پرورش گشنیز آب زیادی لازم است، این گیاه مخصوصا برای اینکه جوانه بزند باید مدام تحت آبیاری قرار بگیرد، آبیاری هر روز و به طور منظم انجام می شود تا خاک مرطوب باشد، البته در آبیاری باید مراقب بود که با زیاده روی باعث خفه شدن ریشه های گیاه یا از بین رفتن بذرها نشد.
بهترین دما برای این گیاه دمای نه گرم و نه سرد است، به عبارتی هر چه هوا معتدل باشد بهتر است، به همین جهت بهترین فصل برای کاشتن آن بهار است، البته اگر بهار در منطقه شما بسیار سردتر است باید اواخر بهار یا زمانی که مطمئن شدید هوا کاهش دمای شدید نخواهد داشت صورت گیرد، در مناطق گرمسیری بهترین فصل برای کاشتن گشنیز پاییز است.
در تمام مراحلی که گشنیز در حال رشد کردن است باید در معرض نور مستقیم نور خورشید قرار گیرد، هر چه نور بیشتر باشد رشد نیز بهتر صورت خواهد گرفت.
برای کاشتن گیاه بعد از اینکه خاک را آماده کردید، باید حتما زمین را شخم بزنید و بعد به آن کود اضافه کرد، بعد از این کار سطح خاک را صاف کنید و بذرها را روی خاک بپاشید، توجه کنید که بذرها خیلی نزدیک هم و فشرده پاشیده نشوند زیرا بعد از بزرگ شدن در هم می شوند.
بعد از این کار روی بذرها نیم سانتی کود دامی یا خاک بپاشید و به آن آب بدهید، بهتر است ده روز اول با آبپاش آبیاری بکنید تا بذر جابجا نشود.
برای کاشتن غیر مستقیم این گیاه کافیست گلدانی با اندازه مناسب انتخاب کنید و بعد خاک را که ترکیبی از 60 درصد خاک باغچه و 20 درصد ماسه و 20 درصد کود دامی است ترکیب کرده و درون گلدان بریزید، بعد بذرها را روی خاک ریخته و نیم سانت کود دامی به آن اضافه کنید، می توانید از خاک هم استفاده کنید و به گیاه آب دهید، بهتر است تا زمانی که بذرها جوانه می زنند روی گلدان نایلون با سوراخ های کوچک بکشید تا مرطوب بماند، تا زمانی که گیاه سبز می شود آن را هر روز یا دو روز یک بار آبیاری کنید، نور هر چه بیشتر باشد گیاه شما بهتر رشد خواهد کرد وگرنه کمبود نور می تواند باعث بلند شدن ساقه ها و کاهش کیفیت گیاه شود.
این گیاه که سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی مختلف است برای بهبود دستگاه گوارش بسیار موثر است، می تواند به تامین ویتامین آ، ب و ث در بدن کمک کند و تاثیر زیادی در رفع نفخ دارد، سلامتی دهان و دندان را افزایش می دهد، می تواند لثه ها را تقویت کند و خونریزی آن ها را کاهش دهد، برای از بین بردن بوی بد دهان مصرف آن توصیه می شود و می تواند به کاهش اختلال های عصبی و روانی همچون اختلال خواب کمک کند، این گیاه آرامش بخش قوای جنسی را افزایش می دهد و علاوه بر این در از بین بردن جوش و آفت دهانی هم موثر است، این گیاه مجرای ادرار را ضد عفونی می کند، می تواند تشنگی را کاهش دهد و تاثیر زیادی در رفع مسمومیت غذایی دارد، برای تقویت قلب، کاهش مشکلات قاعدگی و عقب افتادن قاعدگی، درمان اسهال خونی، رفع بیماری های عفونی روده، کاهش درد دندان، درمان سرماخوردگی، کاهش تب و نرم کردن سینه می توان از گشنیز کمک گرفت، از فواید دیگر آن افزایش اشتها، درمان خارش بدن و دهانه رحم و مقعد، کاهش غلظت خون بالا و از بین بردن کرم های دستگاه گوارشی است.
بذر این گیاه علاوه بر کاربردی که در کشت دارد معمولا مورد استفاده پزشکی هم قرار می گیرد و خواص زیادی برای درمان مشکلات مختلف بدن دارد که در ادامه به بررسی این فواید نیز می پردازیم.
عصاره بذر گشنیز می تواند روی انواع چربی های موجود در بدن انسان تاثیر مثبت بگذارد، این ماده سطوح کلسترول تام، تری گلیسیرید، LDL-C و VLDL-C سرم را کاهش داده و سطح HDL-C را افزایش می دهد، طبق تحقیقات صورت گرفته تاثیر زیادی در افزایش متابولیسم چربی ها نیز دارد و می تواند کلسترول سرم را در بیماران کاهش دهد.
بذر گشنیز می تواند سه تاثیر بسیار موثر روی بدن افرادی که دچار دیابت هستند بگذارد که در ادامه به بررسی این فواید می پردازیم اما قبل از هر چیز به این نکته توجه کنید که به دلیل خاص بودن بیماری دیابت بهتر است این افراد قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
اولین تاثیر دانه گشنیز این است که اثر هیپوگلیسمیک فلاونوئیدهای این دانه باعث می شود فعالیت هگزوکیناز و گلوکوکیناز کبدی در آن بیشتر شود، محافظت و بیشتر شدن تراکم سلول های بتا در جزایر لانگرهانس به خاطر خواص آنتی اکسیدانی آن ها و افزایش بیان ناقلان گلوکز در سلول های عضلانی، تعدیل فعالیت افزایش یافته آنزیم کبدی گلوکز 6- فسفاتاز و یا افزایش جذب گلوکز توسط سلول های کبد، چربی و عضله است، تاثیر مهم دیگری که تخم گشنیز دارد این است که می تواند به کنترل قندخون البته در دیابت نوع یک بسیار کمک کند، این ماده آسیب اکسایشی آپولیپوپروتئین A-I را افزایش می دهد و باعث بهتر شدن تنظیم گلوکز خون می شود، علاوه بر این آثار ضد هایپرگلیسمی عصاره دانه گشنیز می تواند پاسخ انسولین را بازسازی کرده و از طریق فعالیت شبه انسولین و انسولین آزاد ضدهایپرگلیسمیکی این دانه اتفاق بیفتد.
از جمله مهم ترین فواید این دانه ها این است که می توانند با خواص آنتی اکسیدانی خود سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند و از بیماری های خاص مانند سرطان پیشگیری کنند، از جمله ترکیبات موثر موجود در این دانه ها می توان به کوئرستین، کامفرول، رامنتین، کافئیک اسید، اپی ژنین، تیانین و کلروژنیک اشاره کرد، علاوه بر این فلاونوئید های موجود در این گیاه می تواند به کاهش پراکسیداسیون لیپیدها و بهتر شدن آنزیم های شرکت کننده در دفاع آنتی اکسیدانی بدن کمک کند و اثرات گلوتاتیون پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز، سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز را کاهش دهد، این کار باعث می شود تا رادیکال های آزاد مخرب کمتر در بدن تولید شوند و یا به سادگی دفع شوند.
فعالیت آنتی اکسیدانی در این گیاه که به فنول های آن ربط دارد باعث میشود که روی مسیر کاسپازها که گروهی از آنزیم های خانواده پروتئاز هستند تاثیر بگذارد و باعث از بین رفتن رشد سلول های سرطانی شود.
از فواید دیگری که می توان برای این گیاه برشمرد این است که عفونت را در قسمت های مختلف بدن از جمله مثانه کاهش می دهد و مجرای ادرار را پاکیزه می کند، خواص دیورتیک آن کلیه ها را در ایمنی بیشتری نگه می دارد و یک قاشق و نیم چای خوری از آن اگر با دو فنجان اب مصرف شود می تواند تاثیرات بسیاری داشته باشد.
دانه های گشنیز تاثیرات مثبت زیادی روی پوست دارند و می توانند به درمان برخی از بیماری های پوستی همچون آکنه، جوش صورت، اگزما، خارش پوست و رینیت آلرژیک کمک کنند، این دانه ها پوست را در برابر اشعه ماوراء بنفش تا حدی ایمن می کنند و می توانند به تولین کلاژن و الاستین پوست کمک کنند، علاوه بر این پوست های درمان شده با عصاره بذر گشنیز لایه های نازک تر پوستی و کلاژن فشرده تری از پوست های درمان نشده دارند.
طبق تحقیقاتی که صورت گرفته عصاره بذر این گیاه ماده ای ضد چروک هم شناخته می شود و می تواند از پوست در برابر UVB مراقبت کند.
دانه های گشنیز خواصی ضد باکتری دارند و می توان از آن ها به عنوان یک درمانگر موثر کمک گرفت، این خاصیت ضد باکتری بودن تاثیر زیادی در کاهش اکثر مشکلات مربوط به پوست دارد، می توانید با استفاده از این دانه ها ماسکی برای پوست خود درست کنید، برای این منظور پودر تخم های گشنیز را با عسل و زردچوبه ترکیب کرده و روی صورت خود قرار دهید، بعد از خشک شدن می توانید آن را با آب سرد بشویید.
طبق تحقیقات صورت گرفته ترکیباتی که در این گیاه وجود دارد می تواند به کاهش علائمی مانند احتقان، سوزش و آبریزش بینی کمک کند، از ترکیبات موثر آن می توان به ترکیبات فلاونوئیدی، فنولی و ترپنی اشاره کرد، این گیاه لوتئولین، اپیژنین و فیستین دارد که مهارکننده طبیعی به حساب می آیند.
از مهم ترین فواید دانه های گشنیز که می توان به آن اشاره کرد تاثیر آن در تنظیم عملکرد های مربوط به غدد درون ریز است، این گیاه هورمون های مربوط به قاعدگی را تنظیم می کند و می تواند بی نظمی عادت ماهانه را کاهش دهد، علاوه بر این تاثیر زیادی در درمان گرفتگی و درد پریود دارد، برای مصرف می توانید شش گرم از گیاه را با نیم لیتر آب داغ ترکیب کنید و ده دقیقه بگذارید تا دم بکشد، بعد از این مدت چای آماده شده را با عسل میل کنید، می توانید سه بار در روز سراغ این ترکیب بروید، البته اگر دچار مشکلات و بیماری های زنان هستید یا در دوران بارداری به سر می برید قبل از مصرف حتما باید با پزشک مشورت کنید.
بذر گشنیز خواصی ضد عفونی کننده دارد، و این تاثیر زیادی در کاهش عوارض اگزما و بثورات پوستی دارد، برای اینکه از آن به این منظور استفاده کنید می توانید دانه ها را پودر کرده و با یک قاشق غذا خوری عسل و کمی آب مخلوط کنید، خمیری که به دست می آید را روی قسمت های آسیب دیده اعمال کنید و بگذارید تا ده دقیقه بماند، بعد از گذشت این زمان می توانید صورت خود را بشویید، طبق تحقیقات صورت گرفته دانه های گشنیز دارویی ضد اسپاسم هستند.
از دیگر فوایدی که دانه گشنیز دارد این است که می تواند به کاهش خارش های پوستی کمک کند، این مشکل معمولا به دلیل باکتری و میکروب های مختلف رخ می دهد و عصاره این گیاه کاملا ضد میکروب است، علاوه بر این محلول های موضعی آن برای این منظور بسیار کمک کننده هستند.
برای اینکه ریشه موهایتان تقویت شوند می توانید از دانه های گشنیز کمک بگیرید، این دانه ها رشد مو را بیشتر می کنند و می توانند با تقویت مو از ریزش آن جلوگیری کنند، برای استفاده از این گیاه به این منظور می توانید پودر دانه های گیاه را در مقدار کمی روغن زیتون ترکیب کرده و روی موها و پوست سر خود ماساژ دهید، بعد بگذارید نیم ساعت بماند و با آب گرم و شامپو بشویید.
تخم گشنیز آهن زیادی دارد و می توانید از آن برای پیشگیری و درمان کم خونی استفاده کنید، برای این منظور کافیست یک قاشق چای خوری از دانه های گیاه را با یک لیوان آب داغ دم کرده و ده دقیقه بعد میل کنید، این دمنوش را می توان با عسل و یا خرما میل کرد.
این دانه داروی ضد اسپاسمی موثر است که تاثیر زیادی در بهبود هضم غذا دارد و به بهتر شدن هضم غذا کمک می کند، علاوه بر این سندرم روده تحریک پذیر را درمان کرده در کاهش درد معده نیز موثر است، می توانید از آن برای بهتر کار کردن دستگاه گوارش بهره بگیرید، برای استفاده از آن به منظور کاهش سوءهاضمه و نفخ هر روز یک عدد از دانه های گیاه را بجوید یا تخم را شب تا صبح در آب خیس کرده روز بعد به طور ناشتا میل کنید.
طبق تحقیقات صورت گرفته دانه های گشنیز می توانند به کاهش کلسترول خون کمک کنند، این دانه ها روی متابولیسم چربی ها تاثیر می گذارند و باعث می شوند که میزان تبدیل کلسترول به اسیدهای صفراوی بیشتر شود، این کار به کاهش کلسترول سرم در بیماران مبتلا به کلسترول خون بالا می شود.
اگر از فشارخون بالا رنج می برید می توانید از دانه های گشنیز کمک بگیرید، این دانه ها پتاسیم زیادی دارند و همین عامل مهمی در دیوروتیک عمل کردن گیاه است، تاثیر زیادی در کاهش فشارخون بالا، ادم و ورم دارد، این دانه دارای مقادیر زیادی ویتامین ث هم هست و سیستم ایمنی را تقویت می کند.
برای کاهش فشارخون می توانید دو تا سه گرم از دانه ها را دم کرده و سه بار در روز میل کنید، البته توجه کنید که این گیاه ممکن است با داروهای فشارخون دچار تداخل دارویی شود و به همین منظور بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت کرد.
قبل از مصرف باید توجه کرد که ممکن است این گیاه باعث واکنش های آلرژیک شود و باید در مصرف آن از عدم حساسیت خود مطمئن شد، افرادی که دچار دیابت یا فشارخون بالا یا پایین هستند قبل از مصرف باید با پزشک مشورت کنند و از دوزهای زیاد اجتناب کنند، این کار می تواند باعث افت ناگهانی قندخون یا فشارخون شود.
چهار تا پنج سال متوالی می توان گشنیز را در زمین مشخصی کاشت.
رطوبت بالا رسیدن گشنیز را به تاخیر می اندازد، البته در مراحل اولیه رشد هر چه بیشتر باشد بهتر است.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.