بیماری کاوازاکی (سندرم غدد لنفاوی پوستی مخاطی) یک بیماری نادر است که کودکان زیر پنج سال را درگیر می کند.این بیماری با التهاب حاد عروق و با منشا ناشناخته مشخص می شود.بیماری کاوازاکی سلامت بسیاری از کودکان را تحت تاثیر قرار میدهد و منجر به التهاب در سراسر بدن آنها می شود. کاوازاکی اغلب قابل درمان است به خصوص اگر در مراحل اولیه بیماری تشخیص داده شود و کودک تحت درمان قرار بگیرد. این برخی در برخی موارد که بیشتر به دلیل عدم تشخیص و درمان به موقع می باشد. باعث ایجاد آسیب ها و بیماری های قلبی مادم العمر در کودک می شود.
علل و عوامل خطر بیماری کاوازاکی
منشا بیماری کاوازاکی هنوز مشخص نیست، اما گمان می رود که عوامل ژنتیکی و عفونت های ویروسی می توانند باعث این بیماری شوند.
بیماری کاوازاکی اولین بار در سال 1967 در ژاپن کشف شد و موارد مشابه 9 سال بعد در هاوایی در ایالات متحده آمریکا کشف شد. این موضوع باعث شد تا محققان فرضیه ای را مبنی بر وجود ویروس خاصی در منطقه بین ژاپن و هاوایی فرض کنند، اما این فرض ثابت نشده است. بنابراین همان طور که اشاره کردیم علت این بیماری هنوز مشخص نیست، اما گمان می رود که نوعی عفونت عامل ایجاد آن باشد حساسیت مفرط یا اختلال در پاسخ ایمنی، که ممکن است توسط یک عامل عفونی (ویروس ها یا باکتری های خاص) ایجاد شود، ممکن است باعث ایجاد یک فرآیند التهابی شود که منجر به التهاب و آسیب رگ های خونی در افراد دارای استعداد ژنتیکی می شود. تحقیقات اخیر نیز نشان می دهد که منشاء بیماری ژنتیکی و ارثی است.
همچنین شرایط زیر ممکن است عوامل خطر برای ابتلا به بیماری کاوازاکی باشد:
-سن
به احتمال زیاد در سنین یک تا پنج سالگی رخ می دهد.
-جنسیت
پسرها بیشتر از دخترها به آن مبتلا می شوند.
-ژنتیک
اگر پدر و مادر هر دو مبتلا به بیماری کاوازاکی باشند، ممکن است فرزندانشان در معرض خطر ابتلا به آن باشند.
-قومیت
کودکان آسیایی تبار به خصوص کودکان ژاپنی و کره ای بیشتر در معرض ابتلا به کاوازاکی هستند.
علائم بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی به سرعت پیشرفت می کند و علائمی را در مراحل اولیه ایجاد می شود. علائم این بیماری نادر عبارتند از:
-درجه حرارت بالا به مدت 5 روز.
-قرمزی پلک بدون ترشحات چرکی.
-بثورات پوستی در پشت و اندام ظاهر می شود.
-ترک خوردن و قرمزی لب ها، زبان و حلق.
-تورم و قرمزی در کف دست و پا.
-لایه برداری لبه های انگشتان در هفته دوم یا سوم بیماری ظاهر می شود.
-ظهور غدد لنفاوی بزرگ شده.
-احساس ضعف در بازوها یا پا ها.
-ضعف عضلات صورت.
-ضربان قلب غیر طبیعی.
-درد و تورم در مفاصل.
-درد شکم.
-اسهال .
-سردرد.
-زودرنجی.
آیا علائم بیماری کاوازاکی در تمام کودکان یکسان است؟
شدت بیماری از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. همه کودکان همه علائم بیماری را نشان نمی دهند و اکثر بیماران دچار درگیری قلبی در این بیماری نمی شوند. آنوریسم تنها در 2 تا 6 درصد از کودکان تحت درمان ظاهر می شود. برخی از کودکان (به ویژه کودکان زیر یک سال) اغلب اشکال ناقص بیماری را نشان می دهند، به این معنی که تمام ویژگی های پزشکی متمایز را نشان نمی دهند، که این امر دشواری تشخیص را افزایش می دهد. برخی از این کودکان خردسال ممکن است دچار آنوریسم شوند. بنابراین می توان گفت که علائم بیماری کاوازاکی در تمام کودکان یکسان نیست و می تواند متفاوت باشد.
عوارض و آسیب های بیماری کاوازاکی
در کشورهای توسعه یافته، بیماری کاوازاکی یکی از علل اصلی بیماری قلبی اکتسابی در کودکان است. با این حال، اگر این بیماری به موقع درمان نشود، کودکان با عواقب طولانی مدت مواجه می شوند. بیماری کاوازاکی باعث التهاب در موارد زیر می شود:
-مننژ.
-پوست و چشم.
-ریه ها.
-گره های لنفاوی.
-مفاصل.
-رگ های خونی، به ویژه شریان های با اندازه متوسط.
-میوکارد و دریچه های قلب.
–واسکولیت خطرناک ترین عارضه کاوازاکی است ، به ویژه زمانی که به رگ های خونی کرونر قلب آسیب می رساند، زیرا رگ های خونی آسیب دیده در چنین مواردی منبسط می شوند و منجر به انسداد در رگ ها و عدم دسترسی کافی به خون غنی از اکسیژن می شود که این موضوع، خطر انفارکتوس میوکارد در سنین بسیار پایین را افزایش می دهد.
درمان بیماری کاوازاکی
اکثر کودکان می توانند از کاوازاکی بهبود یابند، اما برخی از بیماران ممکن است علیرغم درمان مناسب دچار عوارض قلبی شوند. این بیماری قابل پیشگیری نیست، اما بهترین راه برای کاهش عوارض عروق کرونر، تشخیص زودهنگام و شروع درمان در اسرع وقت است.
برخی داروها به کاهش تورم و التهاب رگ‌های خونی کمک می‌کنند که شامل موارد زیر است:
-گاما گلوبولین داخل وریدی که از طریق ورید داده می شود.
-آسپرین با دوز بالا.
البته توجه داشته باشید که استفاده از آسپرین باید تحت نظر پزشک باشد چون در برخی موارد مانند وقتی که کودک مبتلا به آبله یا آنفولانزا است. آسپرین باعث ایجاد شرایط خطرناکی به نام سندروم ری می شود. بنابراین از هرگونه خوددرمانی در این باره بپرهیزید.
برخی از کودکان نیز به دلیل آسیب های ناشی از بیماری کاوازاکی بر قلب، باید تا مدتی پس از بهبود بیماری نیز از دوز های پایین آسپرین استفاده کنند که این امر تنها با تشخیص و تجویز پزشک می باشد.
نحوه تشخیص بیماری کاوازاکی
هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص بیماری کاوازاکی وجود ندارد. علائم این بیماری با علائم بیماری هایی مانند مخملک، روماتیسم مفصلی، سرخک، سندرم شوک سمی، آرتریت روماتوئید جوانان، مسمومیت با جیوه نوجوانان و… همپوشانی دارد. بنابراین پزشک باید ابتدا علائم بیماری را بررسی کرده و احتمال ابتلا به هر یک از بیماری های فوق را رد کند.
پزشکان معمولا این بیماری را از طريق موارد زیر تشخیص می دهند:
– بر اساس علائم
بسته به ترکیب علائم موجود در بیمار، بیماری به صورت ترکیبی از 4 علامت مورد انتظار ظاهر می شود.تشخیص بیماری کاوازاکی مشکل بسیار دشواری است. از آنجایی که این بیماری نسبتاً نادر است، بررسی تمام سابقه پزشکی بیمار و توجه به علائم هشدار دهنده بیماری بسیار مهم است.
-استعلام از بیمار
پزشک ابتدا سعی میکند سایر بیماری‌هایی را که از نظر علائم مشابه با بیماری شایع‌تر هستند، مانند سرخک رد کند و مطمئن شود که کودک واکسن سرخک را دریافت کرده و با بیمار مبتلا به سرخک تماس نداشته است.
همچنین پزشک از بیمار می پرسد که آیا دارو مصرف می کند؟ یا آیا کودک اخیراً برای رد بیماری مخملک با فردی که گلودرد ناشی از باکتری استرپتوکوک دارد در تماس بوده است؟
-آزمایش
پزشک برای تشخیص کاوازاکی ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
-آزمایش خون برای رد سایر عفونت هایی که می توانند علائم مشابه ایجاد کنند.
-معاینه آنژیوگرافی که یک معاینه اشعه ایکس برای بررسی قلب و یکپارچگی جریان خون در رگ ها با تزریق ماده حاجب است، این آزمایش برای کودکان دردناک و ناراحت کننده است، اما به پزشک اجازه می دهد تا میزان آسیب عضله قلب ناشی از التهاب را بداند.
-اکوکاردیوگرافی یک روش بدون درد است که با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قلب و عروق آن تولید می کند. این آزمایش ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد تا مشخص شود آیا بیماری کاوازاکی در طول زمان بر قلب تاثیر گذاشته است یا نه.
-الکتروکاردیوگرام. الکترودهایی برای اندازه گیری تکانه های الکتریکی ضربان قلب به پوست متصل می شوند. بیماری کاوازاکی می تواند باعث مشکلاتی مانند ضربان قلب نامنظم شود.
بیماری کاوازاکی چه قدر طول می کشد؟
بیماری کاوازاکی دارای سه مرحله است:
حاد که شامل دو هفته اول با بروز تب و سایر علائم می باشد ، نیمه حاد که از هفته دوم تا چهارم شروع می شود که دوره ای است که در طی آن تعداد پلاکت ها شروع به افزایش می کند و احتمال بروز علائم بیماری وجود دارد. ظهور آنوریسم و مرحله بهبودی که از ماه اول تا سوم شروع می‌شود.
هنگامی که این بیماری درمان نشود، ممکن است در طی حدود دو هفته باعث ایجاد آسیب به عروق کرونر قلب شود.
درمان گیاهی بیماری کاوازاکی
تاکنون هیچ درمان گیاهی خاصی برای بیماری کاوازاکی از طریق منابع معتبر علمی تعیین نشده است. شرایط این بیماری بسیار حاد و جدی است و نمی توان با ارائه نسخه ای واحد به درمان این بیماری پرداخت. با این حال طب سنتی با استفاده از اصلاح رژیم غذایی، طب سوزنی و برخی دارو های گیاهی می تواند به کاهش، التهاب در بدن و افزایش قدرت دفاعی سیستم ایمنی بدن احتمال ابتلا به کاوازاکی را کاهش داده یا به درمان آن کمک کند. البته تمام این موارد باید با بررسی دقیق وضعیت جسمی بیمار و تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
پیشگیری از بیماری کاوازاکی
هیچ راهی برای پیشگیری از بیماری کاوازاکی وجود ندارد زیرا این بیماری مسری نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.
سوالات متداول
برای درمان کاوازاکی چه زمانی به پزشک مراجعه می کنند؟
اگر تب بیش از سه روز طول کشید، با پزشک کودک خود تماس بگیرید. درمان بیماری کاوازاکی در عرض ده روز پس از شروع آن ممکن است خطر آسیب طولانی مدت به شریان های کرونری که ماهیچه قلب را تغذیه می‌کنند، کاهش دهد.
آیا میزان بروز این بیماری در کودکان و بزرگسالان متفاوت است؟
بیماری کاوازاکی کودکان را مبتلا میکند، اما موارد نادری از این بیماری در بزرگسالی وجود دارد. علائم بیماری در بزرگسالان با تب و نقطه های قرمز رنگ ریز روی پوست همراه است.
آیا کودک مبتلا به بیماری کاوازاکی می تواند واکسن دریافت کند؟
پس از درمان با ایمونوگلوبولین وریدی ( IVIG ) ، تجویز واکسیناسیون زنده ضعیف شده باید به تعویق بیفتد. این پزشک است که تصمیم می گیرد کودک در هر مورد کدام واکسن را دریافت کند. به طور کلی، هیچ نشانه ای وجود ندارد که واکسیناسیون باعث افزایش فعالیت بیماری یا ایجاد واکنش های نامطلوب شدید در بیماران کاوازاکی شود. به نظر می‌رسد واکسن‌های ترکیبی غیرزنده برای بیماران، حتی کسانی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند، بی‌خطر هستند، اگرچه مطالعات انجام شده نمی‌توانند به طور کامل آسیب نادر ناشی از واکسن‌ها را ارزیابی کنند.
پزشک باید به بیماری که دوز زیادی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کند توصیه کند که غلظت آنتی بادی های خاص پاتوژن را پس از واکسیناسیون اندازه گیری کند.