آشنایی با گیاه خولان (سنجد تلخ) 

خولان دریایی خانواده ای از درختان و درختچه هاست که گونه های زیادی به آن تعلق دارند، خولان گیاهی است که در اروپا و آسیا یافت می شود و یکی از گیاهان غنی از ویتامین ها از جمله ویتامین A، ویتامین B1، B2، B6 و ویتامین C به حساب می آید. به همین دلیل است که مردم از خولان برای درمان سوختگی، آکنه و اگزما استفاده می کنند.

خولان چیست؟

خولان گیاهی متعلق به خانواده Elaeagnaceae است و با نام علمی Hippophae Rhamnoides شناخته می شود و در عامیانه به آن خولان دریایی و آناناس سیبری می گویند. خولان از موطن اصلی خود از شمال غربی اروپا آمده و از آسیای مرکزی امتداد یافته و به غرب و شمال چین و شمال هیمالیا می رسد.
ارتفاع درخت خولان به نیم متر و گاه تا شش متر می رسد و از گل های دوجنسه، ساقه های خاردار، برگ های نازک و میوه های نارنجی رنگ تشکیل شده است که گاهی به آن توت خولان می گویند. درختان خولان در اواخر تابستان و پس از 3 تا 4 سال زندگی میوه می دهند و تولید میوه در آنها در 7 تا 8 سالگی به حداکثر می رسد.
با توجه به مقادیر فراوانی از مواد مغذی موجود در خولان دریایی برای اهداف درمانی بسیاری در تمام اشکال آن استفاده می‌شود که عبارتند از میوه‌های تازه و خشک، روغن‌ها و عصاره‌های آن، دمنوش و آب خولان دریایی و مکمل های غذایی.

نام هاي ديگر خولان

خولان به نام های مختلفی شناخته می شود، مانند :
-خولان دریایی
–سنجد تلخ
-آناناس سیبری

ارزش غذایی خولان
خولان حاوی تعداد زیادی مواد مغذی از آنتی اکسیدان ها، مواد معدنی و ویتامین ها است که به افزایش فواید خولان برای بدن کمک می کند، از جمله فواید خولان سبز یا فواید خولان خشک. مهمترین این مواد مغذی عبارتند از:

-ویتامین ها: ویتامین C، ویتامین E، ویتامین B1، B2 و B3.
-مواد معدنی: کلسیم، سدیم، فسفر ، آهن و منیزیم.

فواید خولان

گیاه خولان به دلیل محتوای آنتی اکسیدانی و وجود انواع ویتامین ها و املاح در ترکیب آن، جز گیاهان دارویی بسیار مفید است. این گیاه فواید بسیاری برای سلامت بدن دارد. از برگ ها و میوه های خولان استفاده های دارویی می شود. روغن خولان نیز کاربرد های آرایشی و بهداشتی دارد. در ادامه به شرح برخی از فواید سلامتی گیاه خولان می پردازیم :

پیشگیری از سرطان

خولان حاوی درصد بالایی از آنتی اکسیدان هاست که نقش مهمی در از بین بردن رادیکال های آزاد ایجاد کننده سرطان دارند.
بنابراین، خوردن خولان یا آب این میوه های آن ممکن است به کاهش احتمال ابتلا به سرطان کمک کند.

سلامت قلب

خولان حاوی آنتی اکسیدان ها و عوامل ضد التهابی است که از قلب در برابر اثرات پیری محافظت می کند.امگا 3 موجود در این گیاه به کاهش سطح کلسترول بد و تری گلیسیرید خون کمک می کند که از بسیاری از مشکلات قلبی مانند تصلب شرایین جلوگیری می کند.

بهبود وضعیت پوست

خولان و روغن آن حاوی گروهی از مواد مغذی است که ممکن است در صورت استفاده موضعی و منظم از روغن به بهبود سلامت پوست کمک کند. اینجا به برخی از مزایای بالقوه خولان برای پوست اشاره می کنیم :

-تحریک و تسریع فرآیندهای بازسازی سلولی پوست.
-تسریع در بهبود زخم ها، سوختگی ها و زخم بستر.
-از بین بردن تحریکات ناشی از قرار گرفتن در معرض نور مضر خورشید.
-محافظت از پوست در برابر خشکی .

سلامت دستگاه تنفسی

به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد حساسیتی که خولان دارد، استفاده از آن می تواند فواید زیادی برای سیستم تنفسی داشته باشد، از جمله:
-خلط انباشته شده در مجاری تنفسی را دفع می کند.
-کاهش علائم مرتبط با عفونت سینوسی.
-کاهش علائم آلرژی .

فواید خولان برای موها

خولان حاوی لسیتین است که به از بین بردن چربی های اضافی از مو کمک می کند و ظاهر آن را بهبود می بخشد و آن را شاداب تر می کند. همچنین گروه خاصی از عناصر را برای موها فراهم می کند که مهمترین آنها ویتامین A، اسیدهای چرب و اسیدهای آمینه است که به رشد مو کمک می کند و در برابر ریزش مو مقاومت ایجاد می کند.

تقویت سیستم ایمنی

استفاده از خولان ممکن است به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک کند ، زیرا این گیاه سرشار از فلاونوئیدها است که تاثیر مثبتی بر سیستم ایمنی دارد. برخی مطالعات بیان کرده اند که استفاده منظم از این روغن ممکن است به محافظت از بدن در برابر بسیاری از بیماری ها مانند ایدز ، تبخال و آنفولانزا کمک کند.

تقویت معده

خولان یکی از گیاهانی است که برای معده مفید است، زیرا هضم را بهبود می بخشد. مطالعات نشان می دهد که خولان ممکن است به پیشگیری و درمان زخم معده کمک کند.

کنترل قند خون

گیاه خولان می تواند در تنظیم و کنترل میزان قند خون موثر باشد. مصرف این گیاه به پیشگیری از دیابت نوع 2 کمک می کند.
خوردن منظم میوه های آن نیزبه عنوان بخشی از وعده های غذایی سالم ممکن است از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری کند.

محافظت از کبد

گیاه خولان برای کبد مفید است و ممکن است به محافظت از آن در برابر فیبروز و التهاب مزمن کمک کند. این به دلیل وجود آنتی اکسیدان ها در این گیاه می باشد، آزمایش های انجام شده بر روی حیوانات نشان می دهد که عصاره خولان ممکن است به محافظت از کبد در برابر سموم و کاهش سطح شاخص های التهاب در خون کمک کند.

فواید سنجد تلخ برای روده بزرگ

خولان یک گیاه دارویی مفید برای روده بزرگ است، زیرا حاوی فیبر است که به مبارزه با یبوست که یکی از آزاردهنده ترین علائم کولیت است کمک می کند.خولان همچنین سرشار از مواد ضد التهاب و آنتی اکسیدان است که به مبارزه با التهاب مزمنی که در دستگاه گوارش رخ می دهد و باعث علائم آزار دهنده در روده بزرگ می شود، کمک می کند.

تسکین علائم یائسگی

از گیاه خولان در طب عامیانه برای تسکین علائم یائسگی استفاده می شود، زیرا اثری مشابه استروژن دارد. این گیاه از خشکی و التهاب دیواره واژن جلوگیری می کند.

سلامت کلیه ها

خولان می تواند عملکرد کلیه ها را بهبود بخشد زیرا دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد سرطانی است.

تامین ویتامین C بدن

میوه های خولان حاوی درصد بالایی از ویتامین C است، که یکی از ویتامین های مهمی است که پوست برای تقویت تولید کلاژن و جلوگیری از علائم پیری به آن نیاز دارد.
فواید ویتامین C فقط به پوست محدود نمی شود، زیرا بدن روزانه به دوز کافی ویتامین C نیاز دارد تا بتواند هر گونه آسیب به بافت های مختلف خود را ترمیم کند.بنابراین، خوردن میوه‌های خولان ممکن است به تسریع بهبودی بدن از زخم‌ها و جراحات کمک کند.

مقاومت در برابر اکسیداسیون

سنجد تلخ حاوی گروه مشخصی از آنتی اکسیدان ها است که به پیشگیری از بسیاری از بیماری های مزمن و التهابی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری های کلیوی و کبدی کمک می کند.

کاهش علائم مربوط به آسم

میوه ها و برگ های خولان ممکن است به بهبود علائم آسم و کاهش خلط کمک کنند. همچنین حاوی مواد ضد التهابی هستند که به جلوگیری از عفونت های تنفسی کمک می کند.

سلامت پروستات با مصرف خولان

مواد غنی از آنتی اکسیدان ها و عوامل ضد التهابی مانند سنجد تلخ برای پروستات مفید هستند، زیرا از آن در برابر التهاب مزمن که با افزایش سن رخ می دهد محافظت می کنند و باعث پیشگیری از سرطان پروستات می شود .

درمان آلرژی

خولان به تسکین قرمزی و التهاب پوست ناشی از آلرژی و اگزما کمک می کند، زیرا سرشار از مواد ضد التهابی است.

درمان کم خونی

خولان حاوی ویتامین C است که جذب آهن غذا را بهبود می بخشد، آهن در تشکیل هموگلوبین نقش دارد، همچنین حاوی ویتامین B است که در تشکیل گلبول های قرمز خون نقش دارد که ممکن است به درمان و پیشگیری از کم خونی کمک کند.

کاهش وزن

خولان حاوی مقادیر زیادی فیبر است که به احساس سیری کمک می کند، بنابراین مقدار غذایی که فرد بلافاصله پس از خوردن خولان می خورد کاهش می یابد و در نتیجه کالری دریافتی بدن کاهش می یابد. به این ترتیب می توان با گنجاندن خولان در رژیم غذایی، به کاهش وزن بدن کمک کرد.

سلامت جنسی مردان با خولان

خولان به تقویت انرژی جنسی مردان کمک می کند، زیرا امگا 3 را برای آنها فراهم می کند، که گردش خون در اندام های جنسی را بهبود می بخشد، میل جنسی را افزایش می دهد و نعوظ را بهبود می بخشد.
همچنین خولان حاوی روی است که در تشکیل مایع منی نقش دارد و باعث افزایش باروری مردان می شود.

تسکین درد قاعدگی

خولان به دلیل خواص ضد التهابی آن ممکن است به تسکین دردهای قاعدگی کمک کند.

دیگر فواید خولان

-بهبود هضم
-درمان اختلال نعوظ
-درمان آتروفی واژن
-بهبود کیفیت خواب
-افزایش تمرکز و حافظه
-بهبود عملکرد مغز
-آرامش اعصاب
-پیشگیری از بیماری های مزمن
-التیام زخم ها

فواید دمنوش خولان

نوشیدن دمنوش تهیه شده از برگ های خولان می تواند در موارد زیر مفید باشد :

-تسکین سرفه های ناشی از سرماخوردگی یا آلرژی قفسه سینه .
-بهبود علائم مشکلات گوارشی مانند نفخ و یبوست.

عوارض جانبی و هشدارهایی در مورد خولان

پس از آشنایی با فواید خولان ، اگرچه میوه های آن به طور کلی بی خطر تلقی می شوند، اما ممکن است در مواردی یا آسیب و عوارض جانبی همراه باشند. بنابراین، برای جلوگیری از آسیب آن، سعی کنید نکات و دستورالعمل های زیر را رعایت کنید:

-باید سعی کنید آن را به شکل طبیعی بخورید و از کپسول های حاوی عصاره خولان خودداری کنید، زیرا هنوز مطالعات کافی در مورد فواید و مضرات آن انجام نشده است.
-ممکن است برای برخی از گروه ها مانند: افراد مبتلا به فشار خون پایین، افراد مبتلا به بیماری های خونریزی دهنده و افرادی که قرار است تحت عمل جراحی قرار گیرند، مناسب نباشد.
-ترجیحاً خانم های باردار و شیرده از مصرف آن بخصوص کپسول های دارویی حاوی عصاره خولان پرهیز کنند.
-میوه ها و مکمل های آن ممکن است با برخی از داروها به ویژه داروهای درمان فشار خون تداخل منفی داشته باشند ، بنابراین بهتر است قبل از شروع مصرف خولان با این داروها ابتدا با پزشک مشورت کنید.
-روغن خولان ممکن است در تماس با پوست باعث تحریک پوست شود، بنابراین باید قبل از شروع استفاده از روغن خولان، ابتدا واکنش پوست را با مالیدن مقدار کمی روغن به ناحیه کوچکی از پوست و مشاهده واکنش پوست آزمایش کنید.

سوالات متداول

آیا فواید خولان سبز و تازه با نوع خشک شده آن یکسان است؟
بله، به طور کلی می توان گفت که عناصر مفید و مواد آنتی اکسیدانی موجود در خولان سبز و خشک یکسان است، تنها تفاوت آنها در این است که خولان خشک آب کمتری نسبت به نوع تازه آن دارد.