آشنایی با زاج سبز

زاج سبز یا همان سولفات آهن هیدراته نوعی ماده شیمیایی بلوری شکل است.
به طور کلی می توان گفت زاج ها از تبخیر آب های زیر زمینی ایجاد نی شود و بسته به نوع فلز موجود در ترکیب آنها رنگ های مختلفی دارند. مثلا سولفات مس اغلب رنگ آبی دارد. اما جدا از بحث رنگ، شکل ظاهری همه انواع زاج ها بلوری و کریستالی است و به همین دلیل در زبان انگلیسی از کلمه vitriol برای معرفی زاج استفاده می کنند. وجه تمایز انواع ویترول ها رنگ آنهاست. در این مطلب به شرح خصوصیات یکی از مهم ترین انواع زاج ها، یعنی زاج سبز خواهیم پرداخت.

زاج سبز

زاج سبز یا green vitriol بلور های سبز رنگ سولفات آهن هیدراته هستند که معمولا به شکل کریستالی یا پودر شده وجود دارند. زاج سبز در واقع ماده ای شیمیایی و معروف است که خاصیت محلول در آب دارد. این ماده بدون بو به رنگ رنگ مایل به آبی دیده می شود و خواص و کابرد های متعددی دارد. این نمک کریستالی مزه ای شور دارد و در ترکیب آن حداقل یک مولکول آهن یافت می شود. زاج سبز طبع گرم و خشک دارد و در ایران در شهرهایی همچون تهران، طارم، زاگون، قزوین و زاکان و… یافت می شود.

فرمول شیمیایی زاج سبز

سولفات آهن یا زاج سبز با فرمول شیمیایی FeSO4 شناخته می شود. اما توجه کنید که تعداد مولکول های آهن می تواند از 1 تا 7 متغیر باشد.

خواص زاج سبز

زاج سبز خواص زیادی برای بدن انسان و سلامتی دارد. این ماده شیمیایی در صنعت نیز کاربرد دارد. سولفات آهن در موارد زیر می تواند برای انسان سودمند باشد :

تامین آهن مورد نیاز بدن

آهن یکی از مهمترین مواد معدنی مورد نیاز بدن است که گلبول های قرمز خون برای حمل اکسیژن به آن نیاز دارند. بیماری فقر آهن که اغلب با کم خونی همراه است در بسیاری از افراد به خصوص خانم ها دیده می شود. زاج سبز می تواند در پیشگیری و درمان فقر آهن مفید باشد. استفاده از این ماده شیمیایی برای درمان کم خونی با تجویز پزشک انجام می شود.

رفع بوی بد بدن

تعریق کردن به خصوص در فصول گرم سال باعث ایجاد بوی نامطبوع در قسمت هایی خاص از بدن مانند زیر بغل ها می شود. راه های مختلفی برای جلوگیری از بوی بد و آزار دهنده بدن وجود دارد. جالب است بدانید که پس از رعایت بهداشت فردی، استفاده از پودر زاج سبز و مالیدن آن به ناحیه زیر بغل می تواند نقش موثری در کاهش تعریق و جلوگیری از ایجاد بوی بد داشته باشد.

تنظیم فشار خون

با اینکه بالاتر بودن فشار خون در حالت عادی مشکل بسیاری از افراد است، اما کاهش و افت فشار خون نیز در برخی موارد می تواند برای افراد ایجاد مشکل نماید. زاج سبز ماده ای موثر برای رفع افت فشار خون است و می تواند فشار خون فرد را به حالت طبیعی برگرداند.

آرام بخش طبیعی

زاج سبز خاصیت آرام بخشی دارد، علاوه بر این می توان از آن در ترکیب انواع دارو های بیهوشی نیز استفاده کرد. این ماده به خوابی عمیق و با کیفیت کمک می کند.

کاربرد های زاج سبز در صنعت

زاج سبز یکی از مواد شیمیایی پرکاربرد در صنعت است. اصلی ترین استفاده زاج سبز در صنعت به کار بردن این ماده در فرایند تصفیه آب است. زاج سبز نوعی نمک سولفات حاوی یون آهن است که سختی آب را از بین می برد.

دیگر مصارف زاج سبز در صنایع مختلف عبارتند از:

-سیاه کردن چرم
-تنظیم میزان اسیدیته
-تولید برخی از مواد شیمیایی خاص
-تثبیت رنگ در صنعت نساجی
-تولید رنگ ها
-تامین عنصر آهن
-رنگ آمیزی چوب افرا در صنعت چوب (به رنگ نقره‌ای)
-در برخی از صنایع آرایشی و بهداشتی نیز کاربرد دارد.

زاج سبز در کشاورزی

همان طور که اشاره کردیم زاج سبز از جمله مواد شیمیایی بسیار پر کاربرد در زمینه های مختلف است. یکی از مهم ترین کاربرد های زاج سبز در کشاورزی است. از جمله مصارف زاج سبز در کشاورزی می توان به موارد زیر اشاره کرد :

-زاج سبز در واقعا سولفات آهن است و خاصیت اسیدی دارد و می تواند برای گیاهانی که خاک اسیدی را دوست دارند به عنوان کود محرک و درمانی عمل کند. برخی از گیاهان، گلها و درختان قبل از گلدهیی و میوه دهی نیاز به مود دارند تا محصول هر چه بهتری داشته باشند. به عنوان مثال گل کاغذی که نوعی گیاه تزئینی است و به صورت رونده روی دیوار یا هر سطح دیگر رشد می کند،در صورت تغذیه با زاج سبز بسیار زیباتر و پر گل تر خواهد بود. نکته مهم در استفاده از زاج سبز به عنوان کود این است که این ماده باید قبل از گلدهی یا میوه دادن به گیاه داده شود تا اختلالی در روند رشد آن ایجاد نکند. در واقع زاج سبز دارای گوگرد و آهن است و یکی از ارزان ترین انواع کود های شیمیایی در کشاورزی به شمار می رود.

-زاج سبز می توان به عنوان سم عمل کند و از رشد جلبک ها و خزه ها در آب استخر ها و برکه ها جلوگیری کند. می توان برای این منظور آب استخر را با زاج سبز سم پاشی کرد.

کاربرد زاج سبز در پزشکی

زاج سبز در علم پزشکی یکی از موثرترین و مطمئن ترین دارو ها به شمار می رود. از این ماده می توان به عنوان داروی بیهوشی و در ترکیب انواع دارو ها استفاده کرد. در ترکیب بسیاری از مکمل های آهن می توان سولفات آهن را یافت.

زاج سبز در شیمی

زاج سبز یک حلال بسیار مهم شیمیایی است.این ماده به جز طلا می تواند اکثر مواد و ترکیبات را در خود حل کند. به همین دلیل در علم شیمی و کیمیاگری یکی از مهم ترین مواد شیمیایی محسوب می شود.

قیمت زاج سبز

زاج سبز اشکال مختلفی دارد، بلوری، پودری و کریستالی از آن جمله اند. قیمت خرید زاج سبز با توجه به شکل آن متفاوت است. توجه کنید که اشکال مختلف زاج سبز، کاربرد های متفاوتی نیز دارند. بنابراین لازم است ابتدا نوع کاربرد زاج سبز مشخص شده و سپس نسبت به خرید آن اقدام نمایید.