Menu
زعفران گیاهی از تیره زنبقیان است که سرشار از خواص دارویی و گیاهی است، این طلای سرخ با پیازچه اش عمل می آید و به همین جهت روش کشت و نگهداری از پیازچه آن نقش مهمی در به دست آوردن زعفران مرغوب دارد، در ادامه به بررسی پیاز این گیاه و موارد مهم آن می پردازیم.
این گیاه را می توان در اکثر نقاط ایران کشت کرد، البته در جنوب و شمال کشور باید مراقبت خاصی لحاظ شود، که این مراقبت بیشتر در تابستان لازم است، به طور کلی بهتر است رطوبت زیادی به پیاز این گیاه نرسد.
می توان گفت زعفران گیاهی نیمه گرمسیری است که مقاومت خوبی در برابر سرما دارد ولی چون رشد اصلی آن در پاییز و زمستان صورت می گیرد باید در محیط نسبتا متعادلی کاشته شود.
به طور کلی می توان گفت که این گیاه دو نوع پیاز ماده و نر دارد، پیازهای نر کوچک تر هستند و کاشته می شوند اما گل نمی دهند، در واقع هیچ فایده ای هم ندارند، اما پیاز ماده همان پیاز مورد نیاز است که زعفران از آن به دست می آید، این گیاه می تواند در خاک تکثیر پیدا کند و مثل خودش را بسازد که این از مزایای آن است.
این گیاه در اواخر اردیبهشت کاشته می شود، البته فرایند کاشت آن تا آخر ماه مهر ادامه دارد.
در هر متر مربع یک کیلو پیاز یعنی حدود 100 تا 150 عدد پیاز وجود دارد، به عبارت کلی تر در هر 1000 متر یک تن و در یک هکتار 10 تن پیاز کشت می شود، البته در کشت نوین این تعداد بیشتر می شود و در هر هکتار 8 تا 10 تن کشت می شود (در کشت سنتی در هر هکتار 3 تا 6 تن حاصل می شود)
برای کاشتن این گیاه زمین را صاف می کنند و شخم می زنند، بعد از شخم کود حیوانی پوسیده و یا کودهای NPK یا ورمی کمپوست اضافه می کنند، باید به شیب زمین هم توجه داشت و دبی آب، زمین ها را کرت بندی کرده و پیازها را به طول و عرض و عمق 20 سانتی متری در هر نقطه 3 تا 15 عدد پیاز را رو به بالا می گذارند و روی آن خاک می ریزند، بعد از این کار زمین را صاف می کنند و بعد تا پایان مهر آن ها را همانطور می گذاریم بمانند.
البته به صورت کل دو نوع روش برای کاشتن پیاز زعفران وجود دارد: روش کشت چاله ای یا کپه ای، روش کشت ردیفی با روش کشت آرمانی.
آب دادن به گیاه باید از اواخر مهر صورت گیرد، این آبیاری به شکلی عمیق صورت می گیرد به طوری که حداقل تا عمق 20 سانتی متری زمین خیس شود، بعد از چند روز از زمین سله شکنی می کنیم، این کار باعث می شود که گل ها راحت تر از خاک بیرون بیایند، بعد از ده تا بیست روز گل ها ظاهر می شوند و تقریبا ده تا پانزده روز گلدهی دارند، دفعه دوم که لازم است به پیازها آب بدهید بعد از برداشتن گل صورت می گیرد که 25 تا 30 روز بعد از آبیاری اول است، آب دادن سوم بعد از از بین بردن علف های هرز انجام می گیرد، در این مرحله اول کود دهی انجام می گیرد و بیست روز بعد از آب دادن دوم اتفاق می افتد، آخرین مرحله نیز در صورتی اتفاق می افتد که بارندگی های منطقه کم باشد، البته باید توجه کرد که هوا هم نباید خیلی سرد و زمین یخ بسته باشد.
در خراسان و مناطق مختلف مراحل آب دادن به پیازها نام دارند که اهمیت این مراحل را نشان می دهد، به مرحله اول بسار آب، به مرحله دوم زائیج آب و به مرحله آخر کولش آب می گویند، البته مرحله پنجم را هم داریم که بعد از مرحله آخر صورت می گیرد و به آن زرد آب می گویند، در این مرحله که اهمیت بسیار زیادی هم دارد در آخر فصل رویش و اوایل اردیبهشت به گیاهان آب می دهند، برگ های پیاز زعفران باید زرد شده باشند و درو شوند، در هر متر مربع یک تن پیاز و هر هکتار ده تن کشت می شود (البته در روش های امروزی) در سال اول از هر تن پیاز حدود 50 تا 200 گرم زعفران خشک به دست می آید، در سال سوم از هر تن پیاز کشت شده یک تا دو کیلو زعفران خشک به دست می آید.
فاصله بین بوته ها باید 15 سانتی متر باشد، عمق ده سانتی متری عمق مناسبی برای کاشتن است و بهتر است بین دو ردیف پیاز سی سانتی متری فاصله باشد.
از پیازهای درشت و سالم استفاده کنید و نوع مرغوب آن را تهیه کنید.
قبل از کشت پیازها را ضد عفونی کنید، یعنی بخشی از پوست را جدا کنید و بعد در خاک قرار دهید.
برای مبارزه با بیماری ها به خصوص کنه و قارچ های مختلف باید از سموم مختلف کمک بگیرید.
برای ضد عفونی کردن این گیاه می توانید از قارچ کش ها، کنه کش پروپارژیت و مواردی از این قبیل استفاده کنید، آ« ها را در مخزنی بریزید و با پیازها ترکیب کنید، توجه کنید که حجم مخزن مهم است و نسبت به آن باید از سم کش استفاده کنید، به میزان دو در هزار و از سم کس پروپارژیت به میزان یک و نیم در هزار مایع ضد عفونی کننده استفاده کنید.
مهم ترین آفاتی که زمین کشاورزی شما را تهدید می کنند کنه و موش صحرایی هستند، برای اینکه آن ها را تشخیص دهید و از ابتلا پیشگیری کنید باید هر دو ماه یک بار یا ده روز یک بار شیارها و چاله هایی را در بخش های مختلف زمین ایجاد کنید و گیاهان خود را بررسی کنید، اگر متوجه آفتی مانند کنه شدید می توانید از گرانوله گوگرد استفاده کنید و برای از بین بردن موش صحرایی می توانید گاز متان تزریق کنید.
این پیازچه ها در اواخر شهریور در بهترین موقعیت خود قرار دارند و بهترین زمان برای خرید آن هاست، مهم ترین مسئله در خرید این گیاه سال است اینکه چندمین سال زندگی پیازچه است اهمیت دارد.
این پیاز هر چه بزرگ تر باشد بهتر است اما طبق تحقیقات صورت گرفته اگر بیش از 30 گرم باشد بازدهی پایینی خواهد داشت، اندازه این پیازها از یک گرم شروع می شود و تا پنجاه گرم ادامه پیدا می کند، هر چه وزن آن کمتر باشد شانس گلدهی هم کمتر است.
در قدیم پیاز را معاینه می کردند، پیازی که اندازه اش بین فندق و گردو بود را انتخاب کرده و پیازهای ریز را کنار می گذاشتند، امروزه تحقیقات نشان داده که برای کشت سنتی و قدیمی زعفران، پیازهایی که دو تا سه سال از عمرشان می گذرد و بیشتر از 5 گرم وزن دارند برای کاشتن مناسب هستند، بهتر است تا جایی که می توان پیازهای بالای 8 گرم را انتخاب کرد، در کاشت گلخانه ای این وزن باید بالای 15 گرم باشد.
در ذات پیاز زعفران نر و ماده همزمان وجود دارند، گل زعفران سه کلاله قرمز و سه کلاله زرد دارد که کلاله های قرمز قسمت ماده گیاه هستند و کلاله های زرد قسمت نر گیاه، زمانی که زعفران به صورت غنچه در می آید قسمت نر از ماده جدا می شود و همه چیز عادی است، اما زمانی که آفتاب بزند غنچه های زعفران، غنچه باز و شاخه های زرد آن که بخش نر گیاهند سعی می کنند تا خود را به کلاله های قرمز برسانند، این باعث کاهش قدرت رنگدهی بخش قرمز گیاه می شود.
خیر، کاشتن این گیاه بدون پیاز امکان ندارد.
پیازی که دو تا سه سال از عمرش گذشته باشد پیاز مناسبی برای کاشتن است.