بره موم به ماده ای رزینی می گویند که توسط زنبورها از شکوفه ها و مواد ترشح شده از گیاه های مختلف جمع شده و با گرده گل، موم و آنزیم های زنبور ترکیب می شود، این ماده از کندو دفاع می کند و باعث نرم تر شدن دیواره های داخلی کندو، درزگیری حفره های شان عسل و مواردی از این قبیل می شود، این ماده خواصی ضد عفونی کننده دارد و از کلونی در برابر بیماری ها مراقبت می کند، این ماده در طب سنتی نیز کاربرد زیادی دارد و می تواند بسیاری از مشکلات بدن انسان را برطرف کند.
استفاده های تاریخی
از این ماده از ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح استفاده می شده است و از خواص رزینی و چسب مانند آن بهره برده اند، یونانی ها برای آبسه کردن استفاده می کردند و بقراط و دموکریتوس مصرف آن را پیشنهاد کرده اند، علاوه بر این در گذشته استفاده از این ماده برای ضد عفونی کردن و بی حسی موضعی رایج بوده و از آن در درمان سرماخوردگی، جراحی و درمان زخم ها استفاده می کنند، استفاده از این ماده توسط مصری ها برای مومیایی کردن مرده ها رایج بوده و اخیرا در طول جنگ بوئر برای بهبود جراحی ها و احیای بافت از آن استفاده می کردند، خاصیت های ضد میکروبی، ضد التهابی، ضد توموری، تنظیم سیستم ایمنی و آنتی اکسیدانی آن در طب بسیار کاربرد دارد.
درمورد بره موم
این ماده رزینی و شبیه موم است که توسط زنبور عسل به وجود می آید و حالت آن خمیری است، این ماده عطر خوشایندی دارد و رنگ آن سبز تا قهوه ای تیره متغیر است، رنگ و عطر آن نیز در مناطق مختلف متفاوت است و خصوصیات آن بستگی به نوع گیاهان موجود در هر منطقه دارد، در هوای سرد ترد و شکننده است و در هوای گرم نرم و چسبناک.
ترکیبات موجود در ماده
در این ماده ۳۰ درصد موم، ۵۰ درصد رزین و بلسان گیاهی، ۱۰ درصد روغن های عصاره ای و معطر و ۵ درصد گرده گل و مواد دیگر وجود دارد، البته اجزای دیگر ترکیبات آن نیز زیاد هستند و هر یک به بیشتر شدن فواید آن کمک می کنند.
این ماده دارای ترکیبات فلاونوئیدها و استرهای اسیدهای کافئیک و فرولیک است، ماده ترشح شده از شکوفه گونه های مختلف سپیدار، منبع اصلی بره موم در اروپا، آسیا و آمریکای شمالی و بطور کلی مناطق متعادل تر است، البته ترکیبات این ماده متغییر است و نمی توان گفت همه مواد یکسان هستند زیرا منشا این مواد نیز متفاوت است.
فواید بره موم:
این ماده طبیعی سرشار از خواص گوناگون است و می توان از آن در درمان و تقویت بدن کمک گرفت، بر موم سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و می تواند میکروب ها را از بین ببرد، علاوه بر این دستگاه گوارشی را تقویت می کند در بهبود بینایی و درمان آب مروارید موثر است و می توان با آن زخم های پوستی را درمان کرد، برای بهبود وضعیت دندان ها نیز می توان از آن استفاده کرد.
خواص ضد میکروبی
ایبره موم می تواند باکتری ها را از بین ببرد و تاثیر زیادی در از بین بردن میکروب های مختلف دارد، می تواند عفونت های مربوط به دندان و پوسیدگی های آن را رفع کند و تاثیر زیادی به عنوان عامل های کاریو استاتیک و توسعه فرآورده های بیوتکنولوژیک جهت کنترل مشکلات دارد.
این ماده مقاومت دیواره باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک ها را کاهش می دهد و اثرات مضاعفی را با آنتی بیوتیک ها در تاثیر بر ریبوزوم از خود نشان می دهد، البته به نظر می رسد که با آنتی بیوتیک های تاثیر گذار بر روی دی ان ای یا اسید فولیک، تعامل ندارند، طبق تحقیقات صورت گرفته این ماده ضد قارچ هم هست و رشد قارچ آفلاتوکسینی و آسپرژیلوس فلاووس را کاهش می دهد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود می توانید از بره موم کمک بگیرید، این ماده روی گیرنده های سلولی تاثیر می گذارد و می تواند تولید سیتوکین و فعالیت ضد قارچی مونوسیت ها را بر روی انسان ها داشته باشد، که این خاصیت های بارز به دوز مصرف ماده نیز بستگی دارند، طبق تحقیقات صورت گرفته این ماده تولید آنتی بادی را با آنتی ژن های مختلف افزایش می دهد و به بهبود سیستم ایمنی و سلامتی بدن کمک می کند.
خاصیتی ضد سرطانی
طبق تحقیقات صورت گرفته این ماده تومور را از بین می برد، فعالیت سیتوتوکسیک آن در آزمایشگاه با خطوط سلولی توموری متعدد مورد مطالعه قرار گرفته است، طبق این تحقیقات القای مرگ سلولی برنامه ریزی شده، متوقف کردن چرخه سلولی، مهار متالوپروتئینازهای محیطی، خاصیت ضد رگ زدایی و جلوگیری از متاستاز و هجوم بافتی با مکانیزم های فعالیت آن در مقابل سلول های تومور مرتبط بوده اند.
در این ماده کافئیک اسید و فنتیل استر و آرتاپلین سی وجود دارد که به دفع تومورها کمک می کنند، این ترکیبات می توانند مسیرهای ژنتیکی و بیوشیمیایی مختلف پیشرفت سرطان را هدف قرار دهند.
مفید برای دستگاه گوارشی
برای رفع التهاب ها و زخم های معده و روده می توانید از این ماده استفاده کنید، از جمله بیماری های مربوط به این مشکل می توان به کولیت، گاستریت و موکوزیت اشاره کرد، طبق مطالعات صورت گرفته این ماده می تواند مشکلات روده را بخصوص رفع کند و تاثیر زیادی در درمان چندین بیماری پاتولوژیک دارد.
موثر در درمان آب مروارید
برای جلوگیری از ایجاد آب مروارید می توانید از این ماده استفاده کنید، درواقع این موم قرنیه را از عواقب مربوط به صدمات شیمیایی حفظ می کند و طبق تحقیقاتی که بر روی موش های آزمایشگاهی انجام شده می تواند از شروع و پیشرفت آب مروارید در موش ها جلوگیری کند و مرگ سلولی را کاهش دهد.
فواید بره موم برای پوست
برای این پوست را از آسیب های مختلف مانند آلودگی هوا، اشعه ماورای بنفش خورشید، دخانیات، آکنه، کم آبی و کمبود خواب یا مواردی از این قبیل حفظ کنید و چین و چروک را کاهش داده و لکه های پوستی را از بین ببرید توصیه می شود که از این ماده استفاده کنید، علاوه بر ترمیم پوست می توانید از آن برای بهبود کیفیت و سلامتی پوست نیز کمک بگیرید.
رفع زخم های مختلف
می توانید از این ماده برای درمان سوختگی، تقویت فعال سازی، رشد و تکثیر سلول های پوستی استفاده کنید، طبق تحقیقات صورت گرفته تاثیر این ماده در ایجاد کلاژن محیط زخم بالا بوده و نشان می دهد که این ماده محیط بیوشیمیایی مطلوبی ایجاد می کند و باعث رشد مجدد بافت پوششی پوست می شود.
طبق تحقیقات انجام گرفته بر روی یک مدل موش مبتلا به دیابت نوع ۱ مشاهده شده است که این ماده باعث زودتر بسته شدن زخم می شود و متالوپروتئیناز محیطی و التهاب محل زخم را کم می کند.
موثر در عملکرد ریه
این ماده مکملی طبیعی به حساب می آید که افرادی که آسم دارند می توانند از آن استفاده کنند، طبق مطالعات صورت گرفته افراد مبتلا به بیماری انسداد مزمن ریوی و سرطان ریه نیز می توانند از آن بهره ببرند، اختلالات تنفسی و احساس خفگی و گرفتگی نیز با آن قابل رفع هستند.
خواص بر موم برای دندان ها
می توانید با این ماده باکتری سطح دندان ها را کاهش دهید و پوسیدگی را به حداقل برسانید، توجه کنید که عدم توجه به این مسئله به مینای دندان آسیب می زند و باعث حفره، درد، ریزش دندان یا عفونت های جدی تر می شود، این ماده علاوه بر کاهش باکتری و پوسیدگی به پیشگیری از عفونت های دهانی دیگر نیز کمک می کند.
رفع مشکل حساسیت
افرادی که آلرژی دارند می توانند از این ماده استفاده کنند، ترکیبات موجود در آن خاصیتی ضد حساسیت دارند و می توانند آلرژی را برطرف کنند.
مفید برای زنان
برای مقابله با عفونت ها و میکروب های مختلف زنانه که اکثرا در رحم شکل می گیرند می توان سراغ این ماده رفت، بر موم می تواند هورمون ها را تنظیم کند و مانند یک آنتی بیوتیک قوی عمل کند، خارش و عفونت های زنانه را از بین ببرد و حتی باعث کاهش دردهای دوران قاعدگی شود، با مصرف این ماده می توانیم روزی تعداد زیادی از داروهای شیمیایی با اثرات جانبی مختلف را از بین ببریم.
رفع عفونت های مجاری ادرار
اشرشیاکلی باکتری اصلی موجود در عفونت های مکرر مربوط به مجرای ادرار است که طبق تحقیقات صورت گرفته ارتباط بر موم و پروآنتوسیانیدین نوع آ برای کاهش فعالیت ضد چسبندگی باکتریایی بر روی سلول های ادراری را ارزیابی شده و طبق این ارزیابی نشان داد که کپسول پروپولیس می تواند این باکتری و کرم الگانس را از بین ببرد.
اشکال مختلف بر موم
امروزه استفاده از این ماده انقدر گسترش پیدا کرده است که آن را به شکل های مختلف از جمله صابون، پماد، خمیردندان، کپسول و مواردی از این قبیل استفاده می کنند، در انگلیسی به این ماده چسب زنبور هم می گویند.
کاربرد بر موم در ابزار موسیقی
استفاده از این ماده در تولید سیم ابزارهای موسیقی نیز دیده می شود، در واقع این اتفاق در سازهایی مانند ویولن، ویولا، سلو و لاس دیده می شود، به عنوان واکس و ماده جلا دهنده کاربرد دارد و مقدار کمی از آن برای آب بندی خرک های خانواده ویلون استفاده می شود.
روش تولید بره موم
زنبور تکه های رزین یا صمغ تراوش شده از جوانه یا تنه بعضی از درخت ها را با پاهای عقب و قطعات دهانی جدا می کند و بعد آن ها را با بزاق دهان نمناک کرده و شکل حباب مانند به آن ها می دهد، در آخر با آروارها و پاها حبه ها را در داخل سبد گرده در پاهای عقب قرار می دهند و به کندو می برند، این اتفاق در کشورهای مختلف در فصل های مختلف می تواند رخ دهد و ماده به دست آمده هم انواع مختلفی خواهد داشت.
چرا زنبور عسل به بر موم نیاز دارد؟
تولید این ماده ضد عفونی کننده ای موثر را ایجاد می کند که می تواند از ابتلا به بیماری های مختلف جلوگیری کند، بر موم در محل ورود زنبورها به داخل کندو قرار دارد و دست و پای زنبورها را ضد عفونی می کند، به پر کردن شکاف ها کمک می کند و می تواند سوراخ های تهویه را تنگ کرده، دریچه پرواز در زمستان را تنگ کرده، شکستگی ها را ترمیم کرده و باعث جلا دادن و ضد عفونی کردن جدار داخلی کندو و قاب ها شود، محکم کردن محل اتصال قاب های عسل به کندو و به یک دیگر از دیگر کاربردهای بر موم است.
سوالات رایج:
روش استخراج بر موم چگونه است؟
با خیس کردن در یک حلال مناسب و بعد تبخیر حلال در دمای پایین آن را جدا می کنند، این حلال می تواند اتانول یا گیلکول باشد.
آیا همه می توانند از بر موم استفاده کنند؟
بهتر است کسانی که بیماری خاصی دارند یا از داروهای خاصی استفاده می کنند قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.