توضیحات
چیا که با نام علمی Salvia hispanica و با نام انگلیسی chia شناخته می شود گیاهی یک ساله از سرده نو خانواده نعناعیان است، این گیاه که بومی آمریکای مرکزی است علاوه بر کاربرد تزئینی مصرف دارویی نیز دارد، دانه چیا سرشار از فواید و اسیدهای چرب امگا سه است که باعث اهمیت آن در عرصه جهانی شده است.
بذر چیا چیست؟
چیا یک شبه غلات است، اما فیبر بسیار بالایی دارد و البته نوع فیبر آن با فیبری که در نشاسته و انواع دیگر کربوهیدرات ها وجود دارد فرق می کند، دانه چیا از نعناییان است، بومی کشور مکزیک است و مصرف آن برای لاغری بسیار مفید است، علاوه بر این چیا وقتی در مایعات ریخته می شود حالتی ژله ای پیدا می کند و حجمش بیشتر می شود، در ادامه به بررسی دقیق تر این گیاه و فواید آن می پردازیم.
شکل چیا
به طور معمول دانه های چیا شکلی بیضی و کوچک دارند، با قطر حدود یک میلی متر، دانه های چیا در رنگ های گوناگون از جمله قهوه ای، خاکستری، سفید، سیاه و سفید و لکه لکه رنگ نیز پیدا می شوند، دانه های چیا آب دوست هستند و قادرند تا دوازده برابر وزن خود آب جذب کنند.
خاستگاه چیا
بذر چیا به طور سنتی در مکزیک و جنوب غربی ایالات متحده مصرف می شود، اما در اروپا به طور گسترده شناخته شده نیست، امروزه گیاه چیا به صورت تجاری و طبیعی در مکزیک، بولیوی، آرژانتین، اکوادور، نیکاراگوئه، گواتمالا و استرالیا رشد کرده یا کاشته می شود، گونه های جدیدی از چیا در ایالت کنتاکی برای کشت در عرض های جغرافیایی شمالی در ایالات متحده توسعه یافته اند.
ارزش غذایی دانه چیا
در هر صد گرم از این گیاه 486 کیلو کالری انرژی وجود دارد، چیا دارای 31 گرم چربی کل است که شامل 3.3 گرم چربی اشباع و 0.1 گرم چربی ترانس می باشد، 16 میلی گرم سدیم، 407 میلی گرم پتاسیم، 42 گرم کربوهیدرات کل، 34 گرم فیبر خوراکی، 17 گرم پروتئین، 1.6 میلی گرم ویتامین ث، 7.7 میلی گرم آهن، 335 میلی گرم منیزیم و 631 میلی گرم کلسیم در بذرهای چیا وجود دارد.
خواص بذر چیا
چیا علاوه بر تاثیر فوق العاده ای که در کاهش وزن دارد، می تواند فشارخون و قندخون را کنترل کند، علاوه بر این تاثیر زیادی در مراقبت از استخوان ها دارد و با خواص ضد پیری خود از پوست مراقبت می کند، چیا کلسترول خون را کاهش می دهد و می تواند اعصاب را تقویت کند، تاثیر زیادی در تنظیم دستگاه گوارشی دارد و می تواند میزان جذب آهن و ویتامین ای را در بدن افزایش دهد.
کمک به کاهش وزن
بذرهای چیا سرشار از فواید هستند و می توانند متابولیسم بدن را افزایش داده با تغییر سوخت و ساز با سندرم متابولیسم مبارزه کنند، این بذر ها که دارای امگا سه به شکل آلفا لینولنیک اسید هستند گزینه مناسبی برای لاغر کردن به شمار می روند، از دلایل مهم مصرف این گیاه برای رژیم لاغری علاوه بر مواد مغذی فراوانی که دارد افزایش حجم آن در اثر جذب آب است که باعث می شود حالتی ژله ای پیدا کند و حجم زیادی از معده را پر کند، این اتفاق میل به غذا و اشتها را هم کاهش می دهد، علاوه بر این چیا سرشار از فیبر است که تاثیر زیادی در رفع مشکلات گوارشی برای دوران لاغری دارد.
روش مصرف چیا برای کاهش وزن
برای این منظور شما می توانید بیست گرم از چیا را در آب خیس کنید و پیش از ناهار میل کنید، بیست گرم از آن را هم قبل از شام میل کنید، این کار می تواند حجم زیادی از معده را بگیرد و باعث کم شدن غذای مصرفی شده رژیم لاغری را آسان تر کند، علاوه بر این می توانید مصرف آن را در انواع نوشیدنی ها، اسموتی، سس سالاد، ماست، سوپ، کیک و انواع دسر امتحان کنید، این کار مصرف چیا را برای کودکان ساده تر می کند زیرا مصرف چیا به تنهایی کار سختی است، حالتی ژله ای و غلیظ دارد که قورت دادن آن برای کودکان دشوار است.
گیاهی با کالری پایین
کم بودن کالری چیا جزو فواید آن است که می تواند با افزایش انرژی کالری کمتری را هم به بدن منتقل کند، چیا با این ویژگی همراه با سیرکنندگی موثرش در هنگام رژیم های لاغری مختلف اهمیت پیدا می کند.
رفع اختلال در سوخت و ساز چربی ها
دانه چیا می تواند تری گلیسیرید و کلسترول را پایین بیاورد و به عنوان منبع چربی خوراکی شناخته می شود، در حالی که اچ دی ال یا کلسترول خوب را افزایش می دهد می تواند به عنوان جایگزینی مناسب به جای دیگر منابع چربی مانند روغن ذرت، مصرف شود، آلفا لینولنیک اسید موجود در آن می تواند از میزان تری گلیسیرید بالا پیشگیری کند و از چاقی پیشگیری کند.
بذر چیا می تواند قند خون را کنترل کند
یکی از فواید چیا این است که فندخون را کنترل می کند و می تواند به دلیل وجود امگا سه، منیزیم و منگنز باعث کنترل دیابت شوند، چیا برای کسانی که دچار دیابت هستند البته باید زیر نظر پزشک استفاده شود.
بذر چیا به کاهش فشارخون کمک می کند
طبق تجربیات به دست آمده از افراد مختلف چیا فشارخون را تنظیم می کند و استفاده از آن به شکل روزانه و منظم برای این منظور بسیار مفید خواهد بود، البته افرادی که دچار مشکلات فشارخون هستند بهتر است قبل از مصرف چیا با پزشک مشورت کنند و توجه کنند که این گیاه می تواند باعث تداخل دارویی با داروهای مصرفی آن ها شود.
چیا و استخوان هایی محکم تر
چیا سرشار از مواد معدنی مهم برای استخوان ها مانند کلسیم، فسفر، روی، مس و منگنز است که همگی برای تقویت استخوان و دندان و استخوان سازی موثر هستند، این مواد تاثیر زیادی در بهبود کار اسکلت بدن دارند، اگر فرآورده های لبنی مانند شیر به دلیل غنی بودن کلسیم شناخته شده باشند دانه های چیا سطح کلسیم بالاتری نسبت به آن ها دارند، بنابراین اگر برای مرطوب نگه داشتن پوست به کلسیم نیاز دارید، می توانید این را به رژیم غذایی خود اضافه کنید، به خصوص برای کسانی که به دلیل خاصیت حساسیت زایی نمی توانند محصولات لبنی را تحمل کنند، این می تواند یک راه حل خوب باشد، این خواص دندان ها و استخوان های شما را قوی تر می کنند.
افزایش کلسترول خوب
کلسترول خوب برعکس کلسترول بد لازمه مهمی برای بدن است و باید حضور داشته باشد، چیا می تواند سطح این کلسترول را افزایش دهد و راه حلی عالی برای رژیم غذایی باشد.
تاثیر چیا بر سلامت دندان ها
همانطور که اشاره کردیم چیا می تواند به استحکام بیشتر دندان ها کمک کند، این گیاه که کلسیم، فسفر و ویتامین آ فراوانی دارد می تواند دهان را سالم نگه دارد و از تجمع رسوب در اطراف دندان ها جلوگیری کند، علاوه بر این از پوسیدگی پیشگیری کرده و می تواند باکتری ها را از بین ببرد، خوش بویی دهان از نتایج مصرف چیاست.
تقویت اعصاب با چیا
سلامت اعصاب و بهتر شدن عملکرد های ذهنی از جمله فواید دیگر این گیاه هستند، بذرهای چیا سرشار از منیزیم و مس هستند که برای تامین نیازهای بدن از این جهت تاثیر دارند و می توانند سیستم عصبی بدن را تقویت کنند.
مقابله با بی خوابی
چیا می تواند تولید و ترشح هورمون هایی مانند سروتونین و ملاتونین را افزایش دهد و باعث درمان بی خوابی شود، این هورمون ها با اینکه تاثیر زیادی در افزایش حس خوب دارند و به عنوان هورمون های شادی بخش شناخته می شوند آرامش روان و اعصاب را هم تامین می کنند و باعث بهبود عملکرد خواب می شوند.
چیا سرشار از مواد غذایی مختلف است که همگی به افزایش سطح عمومی انرژی بدن کمک می کنند، از جمله این مواد مغذی می توان به ویتامین ب3، نیاسین و تیامین اشاره کرد، این مواد در افزایش انرژی و برطرف کردن بدخلقی و ایجاد نشاط در افراد مختلف موثرند.
جلوگیری از ابتلا به آرتروز
اسیدهای چرب امگا سه که در چیا وجود دارند خاصیتی ضد التهابی به آن می بخشند، عنصر خاصی که به این فواید کمک می کند آلفا لنولیک اسید است که التهاب شریان ها و مفاصل را کاهش داده و طبق مطالعات انجام شده تخمین زده شده است که حداقل 4 گرم از چیا در روز می تواند از آرتریت جلوگیری کند.
منبعی مهم از پروتئین
بذر چیا دارای مقدار مناسبی پروتئین است، تعادل خوبی از اسیدهای آمینه اساسی دارند، بنابراین بدن شما باید از پروتئین خود استفاده کند، پروتئین دارای مزایای سلامتی مختلف است و تا کنون مهم ترین ماده مغذی رژیم غذایی مناسب برای کاهش وزن است.
دریافت پروتئین زیاد اشتها را کاهش می دهد و نشان داده شده است که افکار وسواسی در مورد غذا را 60 درصد و میل به تنقلات در شب را 50 درصد کاهش می دهد، بذر چیا یک منبع پروتئین عالی است، به خصوص برای افرادی که پروتئین گوشتی کمتری مصرف می کنند.
بذر چیا گیاهی برای قلب
از اهمیت های دیگر بذر چیا این است که می تواند به کارکرد بهتر قلب کمک کند، این گیاه که سرشار از امگا سه البته به صورت آلفا لینولنیک اسید است می تواند سلامتی قلب را بالا ببرد و از سکته پیشگیری کند، علاوه بر این با بیماری سرخرگ کرونری مقابله کرده و سوخت و ساز بدن را بالا می برد، این گیاه با کاهش فشارخون و دیابت نیز تاثیر زیادی در مراقبت از قلب دارد.
دانه هایی ضد سرطان
برای پیشگیری از ابتلا به سرطان یکی از بهترین گزینه هایی که می توانید از آن بهره ببرید بذر چیاست، این گیاه اسیدهای چرب امگا سه و آنتی اکسیدان های موثر دارد که بهترین عوامل در جلوگیری از سرطان و تومور زایی در بدن هستند، چیا منبع غنی از اسید امگا سه است که به اسید آلفا لپوئیک یا ALA معروف است، مطالعات نشان می دهد که این ماده رشد سلول های سرطانی را در موارد سرطان دهانه رحم و سینه به حداقل می رساند، فواید آن تا حد مرگ سلول های سرطانی است بدون اینکه تاثیر منفی بر سلول های سالم بگذارد.
افزایش سلامتی پوست
آنتی اکسیدان ها و پروتئین های موجود در دانه های چیا تاثیر بسیاری در کلاژن سازی پوست دارند و می توانند جوانی و درخشانی پوست را افزایش دهند و به برطرف کردن مشکلات پوستی کمک کنند، این گیاه ضد پیری است و خواصی ترمیم کننده و درمانی برای پوست دارد.
چیا با سطح بالایی از اسید چرب امگا سه که در خود دارد می تواند با پایین نگه داشتن حس افسردگی استرس پوست را کاهش دهد و از چین و چروک و آکنه پیشگیری کند، امگا سه باعث نرم شدن پوست هم می شود و می تواند رادیکال های آزاد را دفع کند، در حالی که هورمون ها و افسردگی تاثیر قابل توجهی بر سلامت پوست شما دارند، سطح انسولین در بدن شما نیز همین کار را انجام می دهد، باید ثبات سطح قند در خون شما حفظ شود تا از هوس تنقلات و غذاهای ناسالم به خصوص در شب جلوگیری شود، در صورت پرخوری سطح انسولین در بدن شما ناپایدار خواهد بود و برای تقویت آن ها به فیبر حاصل از بذر چیا که به مقدار زیادی وجود دارد نیاز دارید.
منیزیم موجود در این گیاه به تنظیم قندخون، عملکرد سیستم عصبی و انرژی بدن کمک می کند که این اتفاق باعث بهبود جریان خون در بدن می شود و پوست را تقویت می کند، عملکرد منیزیم تثبیت هورمون ها در بدن است که یکی از عوامل مهم سلامت پوست است، این اتفاق در نهایت باعث درخشش پوست خواهد شد، علاوه بر این پروتئین موجود در این گیاه می تواند با تقویت کلاژن سازی پوست را استحکام بخشد.
سطح پتاسیم موجود در این دانه ها بسیار زیاد است و این در تنظیم فشارخون مفید است، ظاهر نفخ بر روی پوست شما می تواند ناشی از استرس باشد که هنگام فشارخون بالا احساس می کنید، آرام کردن فشارخون با پتاسیم باعث می شود پوست شما نیز آرام تر شود، مدتی از هر نوع غذای فرآوری شده یا شور خودداری کنید تا سطح خون و ضربان قلبتان ثابت بماند و از احساس عصبی جلوگیری شود.
فواید چیا برای مو
خاصیت کلاژن سازی چیا علاوه بر تاثیری که برای پوست دارد فواید زیادی برای مو نیز دارد و می تواند رشد مو را افزایش داده التهاب ها را رفع کند، علاوه بر این چیا ریشه های مو را تقویت می کند و علاوه بر مو در افزایش رشد ناخن نیز تاثیر دارد.
فواید چیا برای دستگاه گوارشی
چیا سرشار از فیبر است، دو قاشق غذا خوری از این بذرها می توانند چهل درصد از نیاز روزانه بدن به فیبر را رفع کنند، مصرف فیبر کافی برای بهبود عملکرد روده و دستگاه گوارش اهمیت بالایی دارد، این کار که در کاهش وزن نیز کمک کننده است حس سیری را هم در افراد افزایش می دهد.
فیبر موجود در این گیاه تاثیر زیادی در بهبود فرایند هضم هم دارد و می تواند گوارش غذا را بهتر کند، با کاهش نفخ و کاهش احتباس آب در بدن تاثیر زیادی در رفع مشکلات گوارشی دارد، چیا به درمان یبوست نیز کمک می کند.
مبارزه با پیری
چیا با استفاده از روی، در مقابله با ایجاد لکه های پوست شما ضمن مبارزه با التهاب مفید است، روی به عنوان یکی از مهم ترین مواد معدنی برای جلوگیری از علائم پیری شناخته شده است، خبر خوب این است که روی موجود در این دانه ها به مقدار زیادی در دسترس است که پوست شما می تواند از مزایای آن استفاده کند.
بذر چیا گلوتن ندارد!
افرادی که دچار سلیاک هستند نمی توانند مواد غذایی دارای گلوتن را مصرف کنند و به همین جهت شناخت گیاهانی که گلوتن ندارند اهمیت پیدا می کند، چیا از جمله این گیاهان است و علاوه بر اینکه ضرر ندارد فواید بسیاری هم برای افراد دچار سلیاک دارد.
آنتی اکسیدانی طبیعی
چیا از جمله مواد دارای آنتی اکسیدانی است که نقشی حیاتی در تامین سلامتی سلول های بدن دارد، ای گیاه رادیکال های آزاد را از بین برده و علاوه بر مبارزه با سرطان با بیماری های گوناگون دیگر نیز مقابله می کند و می تواند از فاسد شدن چربی جلوگیری کند، علاوه بر این عملکرد قلب و کبد را هم بهتر می کند و می تواند باعث افزایش سلامتی عمومی بدن شود.
با مصرف چیا میزان جذب آهن در بدن افزایش پیدا می کند
برای کمک به اکسیژن موجود در بدن در قسمت های مورد نیاز افراد به آهن نیاز دارند، اهمیت جذب مناسب آهن به قدر است که می تواند تمام عملکردهای روزانه شما را تحت تاثیر قرار دهد، فقط روزانه حدود دو قاشق غذا خوری بذر چیا بخورید و دوازده درصد آهن مورد نیاز بدن را تامین کنید.
جذب ویتامین ای بیشتر با بذر چیا
ویتامین ای مخصوصا برای پوست اهمیت زیادی دارد، هرچه جذب ویتامین ای در بدن بیشتر شود سلامتی بدن نیز بیشتر خواهد شد، سلنیوم دارای عملکردی به عنوان نوعی آنتی اکسیدان است، حفاظت بدن از رادیکال های آزاد با استفاده از این دانه کوچک بسیار آسان است، اما مطمئنا شما نباید فقط به این غذا محدود شوید.
مصرف چیا برای زنان باردار
بذر چیا یک رژیم غذایی عالی برای زنان باردار است، می تواند موارد بسیاری از جمله کمبود ویتامین و مواد معدنی، خستگی و قندخون بالا را که در دوران بارداری گریبان گیر زنان می شود از بین ببرد و مواد معدنی مورد نیاز بدن را تامین کند، یک وعده کوچک این دانه ها هر روز می تواند از بروز کمبود کلسیم، فسفر و منیزیم جلوگیری کند و باعث افزایش انرژی شود، زیرا روند تبدیل کربوهیدرات و قند را کند می کند.
چیا ماده ای مانند ژلاتین درون معده ایجاد می کند که هضم را کند می کند، این اطمینان حاصل می کند که سطح قند خون پایدار است و نوسان ندارد، اگر این فواید کافی نبودند در عوض چیا غنی از اسیدهای چرب امگا سه است که رشد مغزی در جنین را امکان پذیر می سازد.
در حالیکه ماهی منبع خوبی از امگا سه است میزان جیوه در ماهی می تواند تاثیر منفی بر جنین داشته باشد، به همین دلیل می توان به جای ماهی از خواص امگا سه موجود در چیا بهره برد.
عوارض و موارد منع مصرف
مصرف بیش از حد این گیاه به هیچ عنوان توصیه نمی شود، این کار می تواند باعث ابتلا به مشکلات گوارشی مانند اسهال شود، علاوه بر این خطر ابتلا به بدخیمی پروستات را هم افزایش می دهد و می تواند به جای کاهش وزن باعث افزایش وزن شود، علت این اتفاق چربی بالایی است که در این گیاه وجود دارد.
مصرف این گیاه همراه با داروهای ضد فشارخون و ضد انعقاد مانند وارفارین نیز توصیه نمی شود، این کار می تواند باعث بروز تداخل دارویی شده و خطر آفرین باشد.
مشکلات گوارشی
طبق تحقیقات صورت گرفته ممکن است چیا باعث ناراحتی در معده شود، بخصوص هنگامی که بذرها در مقادیر زیادی مصرف می شوند، این به آن دلیل است که بذرهای چیا از نظر فیبر غلظت بالایی دارند اما با مصرف این دانه ها در مقادیر متوسط، مانند همه مواد غذایی، نوشیدن آب زیادی، خطر این ناراحتی می تواند به حداقل برسد.
کاهش غلظت خون
افرادی که دچار اختلال رقیق بودن خون هستند یا اختلال خون ریزی دارند باید از دانه های چیا دوری کنند، حداقل آن ها باید قبل از اینکه چیا را در رژیم غذایی خود وارد کنند باید با پزشک مشورت کنند.
چیا ممکن است باعث ایجاد اعتیاد شود
بذرهای چیا ماده شیمیایی دارد که در برخی افراد می تواند اعتیاد ایجاد کند، البته در همه افراد اینطور نیست، می توانید ابتدا مقدار کمی از آن ها را مصرف و مدتی فاصله بیندازید و دوباره شروع به مصرف دانه ها کنید تا به آن ها اعتیاد پیدا نکنید.
حساسیت
برخی از افراد به چیا حساسیت دارند، اگر چه این موارد غیر معمول است، در صورتی که علائم آلرژیک را مشاهده کردید باید از خوردن چیا پرهیز کنید، از علائم آلرژیک این گیاه می توان به اسهال، استفراغ، خارش لب و خارش زبان اشاره کرد.
در مصرف چیا مراقب نفخ باشید
بذر چیا اگر بیش از حد مصرف شود ممکن است باعث ایجاد نفخ شود، زیرا معده با گاز پر می شود، بنابراین توصیه می شود روزانه فقط یک تا یک و نیم قاشق غذاخوری دانه چیا را مصرف کنید و در مصرف آن زیاده روی نکنید.
امکان دارد مسموم شوید!
وقت خرید چیا دقت کنید، ممکن است دچار مسمومیت شوید زیرا نمی دانید این دانه ها چطور پرورش پیدا کرده اند چون برخی ها با آفت کش های شیمیایی رشد می کنند بنابراین سعی کنید محل مناسب را برای خرید بذرهای چیا انتخاب کنید.
مصرف بیش از حد (اوور دوز) ویتامین
اگر بذر چیا را می خورید، مکمل های ب17 را مصرف نکنید زیرا خوردن این دو با هم خطرناک است، بنابراین بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید، چون برخی خوراکی ها و داروها ویتامین ب17 دارند که ما از آگاهی داریم.
اگر فشارخون پایینی دارید در مصرف چیا دقت کنید
بذر چیا فشارخون را پایین می آورد و افرادی که فشار پایین دارند از خوردن آن صرف نظر کنند.
تفاوت چیا با تخم شربتی و بذر ریحان چیست؟
در ایران اغلب چیا را با بذر ریحان و تخم شربتی اشتباه می گیرند، این سه متفاوت از هم هستند و خواص متفاوتی هم دارند، در ایران تخم شربتی از زمان های قدیم در نوشیدنی های خنک برای برطرف کردن عطش در فصل تابستان استفاده می شود، گاهی تخم شربتی یا بذر ریحان به اشتباه به عنوان دانه های چیا خریداری شده و مورد استفاده قرار می گیرند، یا خواص مربوط به دانه چیا به تخم شربتی نسبت داده می شود که درست نیست.
تنها شباهت تخم چیا با تخم شربتی و بذر ریحان لعاب دار شدن هر سه است، هر سه موسیلاژ دارند اما خواصشان با هم فرق دارد، البته طعم دانه چیا و تخم شربتی به هم نزدیک تر است و همین باعث می شود که به جای هم نیز فروخته شوند.
مصرف چیا بسیار ساده است!
بذر چیا را می توانید بدون تغییر طعم به بسیاری از غذاها و نوشیدنی ها اضافه کنید، در غذاهایی که چیا به آن ها اضافه می شود طعم و مزه قابل توجهی ایجاد نمی شود، دریافت بیش از حد دانه های چیا باعث می شود دستگاه گوارشی شما بهتر عمل کند، اگر فکر می کنید بیشتر از این نیاز دارید یک یا یک و نیم قاشق غذا خوری برای مصرف منظم روزانه کافی است.
سوالات رایج:
دز مصرفی مناسب بذر چیا چقدر است؟
می توانید دانه های این گیاه را هر روز میل کنید، قبل از شام و ناهار بیست گرم از چیای خیس خورده کافیست.
روش نگه داری از چیا چگونه است؟
بذرهای این گیاه را در فضای خشک و خنک و دور از نور آفتاب نگه داری کنید.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.