Menu
فرنجشمک که با نام علمی Scutellaria lateriflora شناخته می شود نام گیاهی است که در طب سنتی اهمیت ویژه ای دارد و در زبان های محلی مختلف با نام های فرنجموشک، افرنجمشک، ریحان قرنفلی، برنجشمک و پلنگمشک شناخته می شود، این گیاه که تاثیر زیادی در افزایش حس آرامش و رفع مشکلات عصبی دارد به عنوان دارویی مقوی معده هم شناخته می شود که می تواند مشکلات گوارشی را کاهش دهد، در ادامه به بررسی دقیق تر این گیاه و فواید بذرهای آن می پردازیم.
این گیاه که بومی اروپاست در قسمت های مختلف جهان پیدا می شود و از تیره نعناعیان است، گیاهی پایا، چند ساله با ارتفاع 30 تا 120 سانتی متر است که ساقه های آن خمیده چند گوش، کرک دار و منشعب است، شاخه های آن انبوه هستند و برگ هایش متقابل، بیضی و قلبی شکل با دندانه، ریشه های آن کوچک و استوانه ای شکل اند که سخت و دارای انشعاب زیادند، گل های این گیاه معمولا سفید رنگ هستند که 6 یا 12 عدد از آن ها در کناره برگ ها جمع شده اند، گل ها دم های کوتاهی دارند، مجتمع در چرخه های کم و بیش یک طرفه محوری و به رنگ سفید متمایل به صورتی.
این گیاه در زمان گل دادن عطری لیمویی دارد و دانه هایش قهوه ای هستند، اگر انگشتتان را روی برگ های آن بمالید احساس نوعی مزه ترش و شیرین شبیه لیمو به شما می دهد.
این گیاه در ایران معمولا در جنگل های گنبد، گلستان، دره هراز نزدیک آمل، باختران، تنکابن و لرستان می روید، البته در اطراف تهران نیز می توان آن را پیدا کرد.
این گیاه سرشار از روی، منگنز، آهن، کلسیم، پتاسیم، فسفات و ویتامین کا است که می تواند به رفع بسیاری از مشکلات بدن از جمله مشکلات گوارشی و اعصاب کمک کند.
این گیاه سوءهاضمه و حالت تهوع را برطرف می کند، می تواند خواب آرامی به شما هدیه دهد و استرس را کاهش دهد، تاثیر زیادی در درخشان تر کردن پوست دارد و می تواند به کاهش اسپاسم عضلانی و دردهای مختلف کمک کند.
به طور کلی می توان از این گیاه به عنوان دارویی تقویت کننده برای معده و هاضمه کمک گرفت، علاوه بر تاثیری که در درمان سوءهاضمه دارد می تواند به کاهش علائم حالت تهوع کمک کند و حال عمومی بدن را تقویت کند، برنجشمک می توان تشنج را کاهش دهد، بادشکن است و ترشحات صفرا را هم بیشتر می کند، مصرف آن برای رفع ضعف نیز موثر است، در ادامه به بررسی دقیق تر فواید این گیاه برای هاضمه و حالت تهوع می پردازیم.
به طور کلی گفته می شود که این گیاه می تواند تاثیر زیادی در بهبود مشکلات هضم داشته باشد و می تواند درد معده را کاهش دهد، طبق تحقیقاتی که در سال 2010 صورت گرفته شرکت کنندگان بعد از هر وعده غذایی اصلی دسری مخصوص که دارای برنجشمک بود میل می کردند، مصرف این دسر در مقایسه با دسرهایی که این گیاه را نداشتند تاثیر بسزایی در کاهش علائم سوءهاضمه داشته، برای این منظور شما هم می توانید یک قاشق چای خوری از پودر آن را همراه با بستنی یا اسموتی خود میل کنید، البته اگر از مشکلات گوارشی خاصی رنج می برید بهتر است این کار را نکنید.
طبق تحقیقاتی که در سال 2005 صورت گرفته مشخص شده که این گیاه می تواند علائم گوارشی را تسکین دهد، البته بهتر است تحقیقات بیشتری بر روی این گیاه و فواید آن صورت گیرد، اما به هر حال تجربه های اشخاص نشان داده که نوشیدن یک فنجان چای فرنجشموک می تواند علائم حالت تهوع را کاهش دهد، مصرف آن برای برطرف کردن حالت تهوع در زنان باردار نیز صورت می گیرد که البته به خاطر اینکه ممکن است مضر باشد باید تحت نظر پزشک صورت گیرد.
از جمله مهم ترین مشکلات روانی که در همه افراد اثر می گذارد مشکل استرس و اضطراب است، این گیاه می تواند خلق و خو را بهبود بخشد و به رفع مشکلات روحی روانی کمک کند، طبق تحقیقاتی که صورت گرفته افرادی که آن را مصرف کرده بودند حس آرامش بیشتری داشتند و حس هوشیاری آن ها افزایش پیدا کرده بود، البته این آزمایش با وجود دوسوکور و دارونما تنهاه روی 18 نفر صورت گرفته و تحقیقات بیشتری برای این منظور لازم است، برای کاهش عصبی بودن و تحریک پذیری نیز می توان از آن کمک گرفت، طبق پژوهش دیگری که در سال 2014 صورت گرفته مصرف آن عملکرد شناختی را تقویت می کند.
برای این منظور می توانید 300 میلی گرم از گیاه را به شکل کپسول و دو بار در روز میل کنید، اگر شدت استرس خیلی زیاد بود می توان از کپسول 600 میلی گرم استفاده کرد، روش دیگر برای مصرف آن این است که روزی سه بار 300 تا 600 میلی گرم از آن را مصرف کنید.
اگر از بی خوابی یا خواب بد خود دچار مشکل هستید و خواب عمیق را تجربه نمی کنید می توانید از فرنجشمک کمک بگیرید، این گیاه اگر با سنبل الطیب ترکیب شود می تواند به کاهش اختلالات خواب کمک کند، طبق تحقیقات انجام شده در سال 2006 کودکانی که یک دوز ترکیبی را مصرف کرده بودند با 70 تا 80 درصد بهبود مواجه شدند، البته بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت کرد.
برای این منظور بهترین روش این است که قبل از خواب یک فنجان چای فرنجموشک را با گیاه سنبل الطیب دم کرده و میل کنید.
اگر در دوران رژیم لاغری هستید و محرکی خوب برای کاهش وزن نیاز دارید می توانید از برنجشمک کمک بگیرید، برای این منظور استفاده از دمنوش آن توصیه می شود، ترکیبات ارگانیک موجود در آن روی متابولیسم تاثیر مثبتی دارد و سوخت و ساز را بالا می برد، علاوه بر این می تواند چربی بدن را کاهش دهد، طبق مطالعات صورت گرفته دمنوش برنجشمک ترشح هورمون لپتین را بیشتر می کند و می تواند احساس سیری را در شما افزایش دهد، این هورمون که توسط بافت چربی ساخته می شود در خون آزاد می شود و میل به غذا را کاهش می دهد.
تخم این گیاه به عنوان دارویی گیاهی برای شاداب کردن پوست شناخته می شود، علاوه بر تاثیری که در افزایش درخشندگی و شفافیت پوست دارد می تواند باکتری های پوستی را هم کاهش دهد و باعث از بین رفتن جوش های پوستی شود، دمنوش این گیاه بهترین داروی گیاهی برای رفع مشکل به حساب می آید.
برای از بین بردن تبخال در اولین زمانی که شما نشانه های اولیه را مشاهده کردید برنجشمک را روی آن اعمال کنید، این کار باعث رفع تبخال خواهد شد، طبق تحقیقاتی که در سال 1999 صورت گرفته مصرف آن به شکل موضعی روی پوست تاثیر بسیاری داشته و علاوه بر درمان سریع تر باعث کاهش علائم هم شده، این گیاه مدت زمان دوره ای ابتلا به تبخال را هم طولانی تر می کند.
برای استفاده از این ماده می توانید کرم های موضعی آن را به آسانی در بازار پیدا کنید، این کرم ها را به مدت چند روز روی نواحی مختلف بمالید و منتظر نتیجه باشید، البته توجه کنید که حتما باید از عدم حساسیت خود مطمئن شوید و اگر مشکل پوستی خاصی دارید قبل از استفاده با پزشک مشورت کنید.
می توانید از این گیاه به عنوان ماده ای که دردهای مختلف مربوط به سر را کاهش می دهد استفاده کنید، ضماد آن تاثیر زیادی در درمان سردرد سرد مزاجان دارد و اختلال تیرویید گریوز را هم تسریع می کند.
در طب سنتی چینی این گیاه به عنوان دارویی موثر در درمان تومور، سرطان کبد، سرطان مثانه و سرطان پروستات شناخته می شود و می توان از آن جهت رفع مشکلات مربوط به سرطان از جمله ایجاد تومور کمک گرفت.
کاهش دردهای قاعدگی
رفع اسپاسم عضلانی
تقویت حس جنسی
کمک به کنترل فشارخون
کاهش التهاب های دوران سرماخوردگی
رفع رطوبت قفسه سینه
مقوی قلب
برای مصرف این گیاه بهترین روش این است که آن را دم کنید و یا عصاره سرد آن را استفاده کنید، یک قاشق از دانه های این گیاه اگر با عرق نسترن مصرف شود می تواند معجزه کند، برای این منظور قبل از میل کردن آن ها را بیست دقیقه به حال خود بگذارید تا دانه ها به خوبی خیس بخورند.
مصرف بیش از حد این گیاه می تواند باعث سردرد، تب و افزایش دمای بدن، استفراغ و حالت تهوع، درد معده، ادرار دردناک، خس خس کردن، سرگیجه، آلرژی و ناراحتی های پوستی شود، بهتر است این گیاه را حتما با غذا میل کنید، مصرف آن باید زیر دو گرم در روز صورت گیرد و دوره مصرف آن کوتاه باشد، یعنی اگر سه هفته آن را میل کردید باید حداقل یک هفته استراحت کرده و میل نکنید، بعد از چهارماه مصرف باید آن را قطع کرد.
از افرادی که منع مصرف دارند و یا حتما باید تحت نظر پزشک سراغ گیاه بروند می توان به افرادی که داروهای گلوکوم (آب سیاه)، تیروئید، اربیتورات، آرام بخش های مختلف و داروهایی که سروتونین را تحت تاثیر قرار می دهند اشاره کرد، کودکان زیر دوازده سال و افرادی که می خواهند عمل جراحی انجام دهند یا به تازگی عمل کرده اند نیز نباید از آن استفاده کنند.
مصرف این گیاه برای زنان باردار و شیرده مضر اعلام شده، البته می توانند در این باره با پزشک مخصوص خود نیز مشورت کنند.
برای نگه داری از این گیاه بهتر است آن را در محیطی بسته و دور از نور خورشید نگه دارید و از نفوذ رطوبت در آن جلوگیری کنید، بهتر است در هنگام خرید به تاریخ تولید آن نیز توجه داشته باشید، نباید بیش از دو سال از زمان تولید زمان بگذرد.