والک گیاهی خودرو که است به آن سیر وحشی نیز نی گویند. این گیاه خوراکی است و منبع غنی از ویتامین های مختلف لازم برای بدن می باشد. سیرخرس فواید سلامتی متعدد برای بدن انسان دارد و مصرف آن در طب سنتی به شدت توصیه می شود. والک می تواند در مبارزه با سرطان، پیشگیری از پوکی استخوان، درمان سو هاضمه و درد های گوارشی، سلامت قلب و عروق و… بسیار مفید باشد. در ادامه پس از آشنایی مختصر با گیاه والک به شرح خواص و فواید آن می پردازیم.
والک چیست؟
والک ( Allium ursinum) گیاهی خودرو است که با نام های سیر وحشی و سیرخرس نیز شناخته می شود. سیر خرس در فصل بهار می روید و اغلب از آن به عنوان معجزه طبیعت یاد می کنند به عبارتی والک، گیاهی فصلی است که در فصل بهار ظاهر می شود و معمولا در دامنه کوه ها و جنگل ها می روید. . این گیاه از تیره نرگسیان و هم خانواده با پیاز وحشی است. والک گیاهی خوراکی است و از آن برای تهیه انواع غذا ها، سوپ ها و سالاد ها استفاده می شود. توجه کنید که گیاه والک به دلیل شباهتی که به زعفران مرغزار و موگه دارد، ممکن است با این گیاه اشتباه گرفته شود که گیاهانی خطرناک و کشنده هستند.
سیر وحشی سرشار از ویتامین ها و مواد مغذی مورد نیاز برای بدن است. این گیاه را سیرخرس نیز می نامند چون معمولا خرس ها بعد از خواب زمستانی برای تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن خود، از والک استفاده می کنند.
ارتفاع گیاه سیر خرس به 20 تا 30 سانتی متر می رسد. برگ های آن دراز است و رنگ برگ ها می تواند از سبز روشن تا سبز تیره متغیر باشد،بستگی به سن جوانه ها دارد. در طول گلدهی سیر وحشی، گل های سفید معطر در اواسط اردیبهشت روی آن ظاهر می شود..
قسمت زیرزمینی سیر خرس یک پیاز کوچک به قطر 5 سانتی متر است که در کم زمین قرار دارد.
سیر خرس را بهتر است زمانی که نرم و آبدار است برای مصارف خوراکی استفاده کرد چون پس از گلدهی سفت می شود و قابل خوردن نیست.
ارزش غذایی سیر خرس
گیاه والک سرشار انواع مختلف مواد مغذی است که به شرح زیر می باشد :
ویتامین هایی همچون ویتامین A، B، B1، B3،B6،B9و C، مواد معدنی مانند پتاسیم، فلوئور، گوگرد و کلسیم و
عناصر کمیاب مثل ید، آهن، سلنیوم، مس، بور، منگنز، روی و فلوئور از جمله مواد مغذی موجود در ترکیب گیاه والک هستند.
علاوه بر این ها سیر وحشی سرشار از اسیدهای آمینه ضروری و اسید های چرب امگا می باشد.
خواص والک
گیاه والک یا سب خرس به دلیل محتوای تغذیه ای بالا که دارد می تواند فواید و خواص متعددی برای سلامتی بدن داشته باشد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم :
کمک به گوارش
سیر وحشی به خاطر روغن های موجود در برگهایش، گرفتگی و نفخ شکم شدید را تسکین می دهد و تولید شیره های گوارشی را تحریک می کند. همچنین خوردن آن به جذب مواد معدنی مانند آهن و منیزیم به بدن کمک می کند، بنابراین برای کم خونی و بیماری های ناشی از فقر آهن بسیار مفید است. همچنین به تعادل اسید و باز در بدن کمک می کند. والک در بهبود درد های گوارشی و درمان سوءهاضمه نیز بسیار مفید است.
سلامت استخوان ها
سیر خرس سرشار از کلسیم و منیزیم است و از این رو می تواند برای حفظ سلامت و استحکام استخوان بسیار مفید باشد، سیر وحشی نقش موثری در ایجاد استحکام اسکلتی دارد و از پوکی استخوان و بیماری های مفصلی همچون روماتیسم و آرتروز جلوگیری می کند.
رفع بوی بد دهان
سیرخرس می توان باکتری های ایجاد کننده بوی بد دهان را از بین ببرد.جویدن برگ های تازه والک برای خوشبو شدن دهان و سلامت لثه ها بسیار مفید است. ترکیبات موجود در این گیاه با باکتری هاومیکروب های مضر موجود در دهان مبارزه می کنند.
بهبود اشتها
کسانی در که از لاغری رنج می برند می توانند از سیر خرس برای باز شدن اشتهای خود استفاده کنند. کوئرستین موجود در این گیاه یکی از قوی ترین مواد موثر برای باز کردن اشتها می باشد. افراد لاغر می توانند برای این منظور والک را به صورت خام، دمنوش یا پخته شده در غذا ها و سوپ ها استفاده کنند.
تقویت سیستم ایمنی
سیر خرس، منبع غنی از مواد مغذی است. آنتی اکسیدان ها و ویتامین هایی همچون ویتامین A و E به وفور در این گیاه یافت می شود. همچنین ویتامین C موجود در گیاه والک بسیار بیشتر از پرتقال است و از این رو می تواند برای تقویت سیستم ایمنی بدن و تحریک فعالیت آن بسیار مفید باشد.
سلامت قلب و عروق
سیر خرس برای کار سیستم قلبی عروقی بسیار مفید است. مصرف منظم این گیاه باعث بهبود عملکرد عروق کرونر و کاهش کلسترول خون می شود. ثابت شده است که سیر وحشی خون را کاملا تمیز می کند، در زمان های قدیم از این گیاه برای جلوگیری از طاعون و وبا نیز استفاده می شد.
بهبود عملکرد سیستم تنفسی
سیر وحشی خلط را کاملا رقیق کرده و دفع می کند. جوشانده این گیاه برای انواع بیماری های التهابی مجاری تنفسی، برای تسکین علائم سل و ذات الریه استفاده می شود.
والک برای مردان
سیر وحشی تأثیر بسیار خوبی بر بدن مردان دارد. خطر ابتلا به آدنوم پروستات را کاهش می دهد و قدرت جنسی را بهبود می بخشد.
دیگر فواید والک
-ضد ریزش و تقویت کننده فولیکول های مو
-ضد لک و جوش، و روشن کننده تیرگی های پوست
-کمک به بهبود زخم، بریدگی و کرک.
-درمان ورم لوزه.
-مبارزه با قارچ ناخن.
-درمان زخم های دهانه رحم.
-بهبود عملکرد سیستم عصبی و تنظیم هورمون ها از طریق تاثیر بر عملکرد غدد درون ریز.
-درمان روماتیسم.
-از بین بردن تصلب شرایین.
-ادرار آور است و باعث تصفیه خون می شود.
-کنترل فشار خون.
موارد منع مصرف
هر دارو، گیاه یا محصول غذایی دارای موارد منع مصرف است و سیر وحشی نیز از این قاعده مستثنی نیست.
موارد احتیاط در مورد گیاه والک عبارتند از:
– آب این گیاه تا حدودی اثر تهاجمی و سوزاننده دارد، بنابراین سیر خرس را نباید با معده خالی مصرف کرد، به خصوص برای افرادی که از ورم معده، زخم معده و اسیدیته زیاد معده رنج می برند چ ن باعث تشدید مشکل آنها می شود .
– خوردن سیر وحشی در دوران بارداری توصیه نمی شود. همچنین در دوران شیردهی سیر وحشی نخورید، این گیاه طعم شیر مادر را تغییر می دهد و این ممکن است باعث امتناع شیرخوار از شیر خوردن شود.
-اگر مستعد ابتلا به آلرژی هستید، سیر وحشی را برای اولین بار با احتیاط مصرف کنید، گاهی اوقات واکنش بدن می تواند خود را به صورت ادم حنجره و یا بثورات پوستی نشان دهد. اگر تصمیم دارید از سیر وحشی برای اهداف آرایشی استفاده کنید، مقدار کمی آب آن را روی پوست ظریف سطح داخلی آرنج بمالید. اگر هیچ واکنشی به شکل قرمزی، خارش و تورم وجود نداشت از والک برای هدف مورد نظر خود استفاده کنید.
– سیر خرس را یکباره به مقدار زیاد نخورید، مخصوصاً برای بار اول و به صورت خام. این می تواند منجر به تحریک بیش از حد دستگاه گوارش ، اختلال خواب و تپش قلب شود.
سوالات متداول
روش مصرف گیاه والک چگونه است؟
بهترین روش مصرف این گیاه به صورت خام و تازه به تنهایی یا همراه غذا می باشد. والک را می توان در پخت انواع غذا ها همچون والک پرو نیز به کار برد اما طبیعی است که ارزش غذایی والک پخته شده به دلیل حرارت دیدن پایین تر از نوع خام آن خواهد بود. می توان دمنوش آن را نیز تهیه و مصرف کرد و از خواص آن بهره مند شد.
والک خشک نیز می تواند به جای والک تازه مورد استفاده قرار گیرد اما مواد مغذی و ویتامین ها و نیز عوارض ناشی از والک تازه را نیز ندارد.