Menu
کلاه یکی از انواع پوشش های زمستانی برای گرم نگهداشتن سر است که انواع مختلفی دارد. کلاه های گرم زمستانی را از انواع مختلف پارچه های ضخیم تهیه می‌کنند. کلاه نمدی نوع خاصی از انواع کلاه است که معمولا از جنس پشم طبیعی می باشد. کلاه های نمدی در طرح ها و رنگ های مختلف تهیه می شوند و سابقه تاریخی طولانی دارند.
کلاه های نمدی یکی از انواع کلاه های اصیل و قدیمی ایرانی می باشد که اقوام مختلف ایران همچون ترک ، قشقایی لر، بختیاری و… از گذشته های دور در پوشش های محلی خود از آن استفاده می کنند. کلاه نمدی از جنس گشم طبیعی گوسفند می باشد که در اثر حرارت، رطوبت و فشار وارده بر پشم به حالت منسجم و پارچه مانند در می آید و سپس با استفاده از قالب های مخصوص تهیه کلاه، نمد را به شکل کلاه در می آورند. کلاه های نمدی را متناسب با فرهنگ هر طایفه و ایل در طرح ها و رنگ های مختلف تهیه می کنند. به عنوان مثال لر ها معمولا از ملا های نمدی گرد به رنگ سفید یا مشکی استفاده می کنند.
کلاه نمدی طرح های مختلفی دارد. این نوع کلاه ها به شکل های مختلف گرد، نیمه گرد، مخروطی، نوک تیز، چین دار و… تهیه می شوند. هر طرح خاص از انواع کلاه های نمدی مخصوص قوم و طایفه خاصی است. به عنوان مثال کلاه های نیمه گرد مخصوص قوم لر و برخی از مرد ها کرمانشاه است. یا کلاه نمدی کج و نوک تیز را ایل زنگنه استفاده می کنند. قشقایی ها کلاه نمدی با تاج ساسانی، مردم نواحی مرکزی، همدان و تهران کلاه نمدی بلند و برخی از مردم عراق، شنگال و ایزدیان کلاه نمدی مخروطی و چین دار بر سر می گذارند. به طور خلاصه میتوان گفت طرح های مختلف کلاه نمدی در مناطق مختلف و توسط قوم های مختلف استفاده می شود که هر طرح مخصوص منطقه ای خاص با توجه به آداب و رسوم و فرهنگ آنهاست.
نمد قابلیت رنگ آمیزی در طیف وسیعی از رنگ ها را ندارد. اغلب کلاه های نمدی را به رنگ های سفید، مشکی، قهوه‌ای، کرمی و خاکستری می توان یافت. رنگ های مختلف کلاه های نمدی را با توجه به قومیت های مختلف می توان طبقه بندی کرد. مثلا لر ها اغلب کلاه نمدی مشکی دارند، کردهای کرمانشاه را به نام کلاه سفید ها می شناسند. یا عشایر همدان کلاه نمدی قهوه‌ای بر سر میگذارند. مردان کهنسال جنوب نیز از کلاه های نمدی با رنگ کرمی یا خاکستری استفاده می کنند.
استفاده از کلاه نمدی ریشه در فرهنگ ایران باستان دارد طبه نوعی می توان گفت که اولین بار از این نوع کلاه در ایران استفاده شده است. قدمت استفاده از کلاه نمدی به 5000 سال قبل برمی گردد. برخی از شواهد تاریخی اولین بار استفاده از کلاه نمدی را به پادشاه لولوبی ها در شهرستان سرپل ذهاب کنونی به نام آنوبانی نی نسبت می دهند.
همچنین در نقش های برجسته حک شده بر روی تخت جمشید مردان ماد با کلاه های گرد بر روی سرشان نشان داده شده اند که همان کلاه های نمدی می باشند.
اگر دقت کنید برخی از اقوام اصیل ایرانی همچون لر ها در تمام طول سال کلاه های نمدی و سنتی خود را بر سر دارند. این کلاه ها با اینکه از جنس، پشم هستند اما قابلیت این را دارند که جذب رطوبت و تنظیم دمای سر هم در فصل گرما و هم در فصل سرما کلاهیی مناسب باشند. کلاه نمدی با حفظ دمای سر کمک می کند و باعث محافظت سر از آسیب های ناشی از افزایش و کاهش دما و سایر آسیب های محیطی می شود.