دلمه غذایی سنتی و بسیار محبوب است که در اکثر نقاط کشورمان تهیه می شود. علاوه بر ایران در کشور های دیگر نیز دلمه پخته می شود. دلمه از واژه ای ترکی دُلما به معنی چیزی که داخل آن پر شده است، گرفته شده و امروزه همه آین غذای خوشمزه را با این نام می شناسند. در این مطلب شما را با طرز تهیه دلمه و مواد اولیه مورد نیاز برای آن به خصوص سبزی های مخصوص مورد استفاده در تهیه دلمه و فواید و خواص هر کدام از آن ها آشنا خواهیم کرد.
دلمه چیست؟
همانطور که اشاره کردیم دلمه یک غذای سنتی ایرانی است که بیشتر در مناطقی همچون اردبیل و آذربایجان و در فصل تابستان تهیه می شود. معروف ترین نوع دلمه، دلمه برگ مو است اما از مواد دیگری همچون برگ کلم، بادمجان، گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای نیز برای آماده کردن این غذای خوشمزه استفاده می شود. به طور کلی برای دلمه ابتدا مواد داخلی دلمه را آماده می کنند و سپس مواد را داخل برگ مو می پیچند یا داخل بادمجان و فلفل دلمه ای و… پر می کنند. دلمه غذایی بسیار خوشمزه است و طرفداران زیادی دارد.
طرز تهیه دلمه برگ مو
از آنجا که مواد داخلی دلمه های مختلف و روش آماده سازی آنها تقریبا مشابه هم است. ما در اینجا تصمیم داریم طرز تهیه معروف ترین نوع دلمه یعنی دلمه برگ مو یا هما برگ درخت انگور را به شما آموزش دهیم. اما می توانید با توجه به ذائقه خود مواد داخلی دلمه را به دلخواه داخل بادمجان، فلفل دلمه ای یا گوجه فرنگی و برگ کلم پر کنید. مواد لازم برای تهیه یک دلمه خوشمزه و مجلسی عبارتند از:
سبزی دلمه یک پیمانه
گوشت چرخ کرده یک پیمانه
لپه نصف پیمانه
برنج یک لیوان
پیاز یک عدد
نمک، فلفل، زردچوبه به میزان لازم
سرکه دو قاشق غذاخوری
روغن
برگ مو به مقدار دلخواه
برای تهیه دلمه ابتدا لپه خیس شده را با مقداری آب و نمک بپزید، سپس برنج را نیز به حدی که آماده آبکش کردن شود با آب و مقداری نمک بپزید و آبکش کنید. پس از آماده شدن لپه و دلمه، پیاز را ریز خرد کنید و با روغن تفت دهید وقتی پیاز طلایی شد، گوشت و ادویه ها را به آن اضافه کرده و اجازه دهید تا گوشت بپزد. پس از آماده شدن گوشت، نوبت اضافه کردن سبزی دلمه است. در این مرحله سبزی دلمه را به همراه لپه و برنج پخته شده را به گوشت اضافه کرده و به خوبی مخلوط کنید. اکنون مواد داخلی دلمه آماده است. اگر از برگ مو تازه استفاده می کنید لازم است آن را برای مدتی درون آب جوش قرار دهید تا نرم شود سپس برگ ها را آبکش کنید. در مرحله آخر مقدار دلخواه از مواد داخلی دلمه را درون برگ مو قرار دهید و آن را به صورت بقچه بپیچید و در قابلمه مورد نظر قرار دهید. پس از چیدن دلمه ها روی هم مقداری آب را با سرکه و روغن مخلوط کنید و درون قابلمه محتوی دلمه بریزید. قابلمه را روی حرارت قرار دهید تا آب درون قابلمه به جوش بیاید، سپس حرارت را کم کرده و اجازه دهید تا دلمه ها بخار پز شوند، در این مرحله می توانید از دم کنی نیز استفاده نمایید. مقدار آبی که به قابلمه اضافه می کنید نباید زیاد باشد. ولی آب درون قابلمه به طور کامل بخار شد، دلمه شما آماده سرو است. می توانید از پیاز داغ و زرشک برای تزئین روی غذا استفاده کنید.
سبزی دلمه
همانطور که دیدید تهیه دلمه بسیار آسان است. می توانید با صرف زمان کم و مواد در دسترس این غذای خوشمزه را تهیه و نوش جان نمایید. یکی از مواد اساسی و تاثیر گذار در ایجاد طعم خاص و دلپذیر دلمه، سبزی دلمه است. سبزی دلمه ترکیب خاص خودش را دارد و شامل سبزی هایی همچون جعفری، نعناع، مرزه، تره، شوید، ترخون و پیازچه است. نسبت و ترکیب این سبزی ها در مناطق مختلف بسته به ذائقه افراد با هم متفاوت است. معمولا در تهیه دلمه به ازای هر یک پیمانه از سایر سبزی ها 3 پیمانه جعفری و 2 پیمانه تره استفاده می شود که باز این ترکیب نسبی است و می توان آن را کم یا زیاد کرد.
سبزی دلمه که مخلوطی از سبزی های فوق است باید به خوبی شسته و به صورت ساطوری خرد شود. مشکل اصلی اینجاست که دسترسی به تمام این سبزی ها در تمام طول سال کار آسانی نیست و در برخی مناطق این امکان وجود ندارد. در این صورت بهترین روش استفاده از سبزی دلمه خشک است که حاوی تمام این سبزی ها با نسبت استاندارد نسبت به هم می باشد. سبزی خشک شده دلمه سحرانا می تواند در این مورد کمک کننده باشد چون همیشه در دسترس است و با روش های به روز و کاملا بهداشتی خشک شده است.
خواص و فواید سبزی دلمه
سبزی دلمه ترکیبی از سبزیجات مختلف است. هر کدام از این سبزی ها خواص و فواید خاص خود را دارند که در کنار هم باعث ایجاد طعمی دلپذیر و فواید سلامتی متعدد برای بدن می شوند. در ادامه به شرح خصوصیات و فواید هر کدام از این سبزی ها می پردازیم.
جعفری
جعفری، گیاهی با برگ های سبز و ساقه ای ترد است. مصرف جعفری فواید متعددی برای بدن دارد. وجود این سبزی نام آشنا در ترکیبات مختلف غذایی می تواند باعث ارتقا سلامت سیستم گوارشی و کبد شود، تولید صفرا را به حداقل کنترل کند. باعث تنظیم باکتری های مفید موجود در روده شود. جعفری به هضم غذا کمک می کند و باعث کاهش اختلالات هورمونی می گردد. جعفری سرشار از آنتی اکسیدان هاست، منبع غنی از ویتامین A, ویتامین K، ویتامین C و مواد معدنی همچون منگنز، پتاسیم و… است. مصرف جعفری می تواند از سرطان پیشگیری کند، سرفه را تسکین دهد، از احتباس مایعات در بدن جلوگیری کند، مانع از بروز التهاب شود و در رفع کم خونی نیز موثر باشد. جعفری خشک آنتی اکسیدان بیشتری نسبت به جعفری تازه دارد. وجود جعفری در سبزی دلمه تمامی این فواید سلامتی را برای شما به ارمغان می آورد.
نعناع
از زمان های گذشته تا کنون از نعناع در طب جایگزین و درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شده است و به عنوان آرام بخش و در حل بسیاری از مشکلات گوارشی مورد استفاده قرار می گرفته است. ثابت شده است که نعناع ترشح و فعالیت غدد بزاقی و آنزیم های گوارشی را افزایش می دهد که به دستگاه گوارش در فرآیند هضم کمک می کند و به درمان سوء هاضمه نیز کمک می کند. این گیاه در درمان سندرم روده تحریک پذیر هم در کودکان و هم در بزرگسالان و تسکین علائم آن نقش دارد.یکی از فواید نعناع این است که درد قولنج را تسکین می دهد، گرفتگی معده را آرام می کند، به غلبه بر اسیدیته کمک می کند و نفخ شکم را از بین می برد. نعناع باعث سلامت دهان و دندان می شود، با بوی بد مبارزه می کند و نفس را تازه می کند.
نعناع با باکتری های مسئول پوسیدگی دندان مبارزه می کند و عفونت دهان را از بین می برد، به همین دلیل از آن در خمیردندان ها و دهان شویه ها استفاده می شود.
نعناع دارای خواص درمانی است که به تسکین علائم آسم کمک می کند . نعناع دارای بوی بسیار قوی است که به باز شدن مجاری هوا و آرامش تنفس کمک می کند. خواص ضد التهابی دارد و همچنین به مبارزه با باکتری ها و تسکین همه عفونت های تنفسی کمک می کند. برخی از آنزیم های موجود در نعناع به پیشگیری و درمان سرطان، به ویژه سرطان پروستات، پوست و ریه کمک می کند.
یکی از فواید دیگر نعناع عطر آن است که به آرامش بدن، آرامش ذهن، رهایی از استرس و تحریک ترشح هورمون شادی (سروتونین) کمک می کند و در نتیجه می تواند افسردگی و خستگی را درمان کند و از بین ببرد. نعناع در بهبود حافظه، رفع حالت تهوع، کاهش وزن و کاهش فشار خون بسیار مفید است.
نعناع در ترکیب سبزی دلمه وجود دارد ولی مقدار آن بائو کم باشد، چون زیاد بودن نعناع باعث تلخی غذا می شود.
مرزه
مرزه گیاهی از خانواده نعناع است، مرزه معطر آیت و طعم تندی دارد. مرزه غنی از آنتی اکسیدان هاست و ضد سرطان میباشد، سلامت قلب را تامین می کند، برای بهبود وضعیت پوست مفید است، برای کم خونی مفید است، درد مفاصل را کم می کند چون خاصیت ضد التهابی قوی دارد، مرزه ضد عفونی کننده است و در درمان سرماخوردگی نیز موثر است.
تره
تره، حاوی مواد مغذی فراوانی است که فواید بسیاری برای سلامتی بدن به همراه دارد. تره حاوی ویتامین C است که یکی از آنتی اکسیدان هایی است که در برابر عفونت ها و بیماری ها محافظت می کند و ایمنی بدن را تقویت می کند. تره حاوی آنتی اکسیدان ها و ضد سرطان است. به بهبود هضم و گوارش کمک می کند و باعث می شود مدت طولانی تری احساس سیری کنید. تره حاوی مقدار قابل توجهی ویتامین A است و می تواند از بافت چشم محافظت کند. تره برای درمان کم خونی، ارتقا سلامت استخوان، بهبود وضعیت پوست و مو، ارتقا سلامت دستگاه عصبی و… مفید است. تره در ترکیب بسیاری از غذا ها از جمله دلمه به عنوان سبزی اصلی مورد استفاده قرار می گیرد.
شوید
شوید گیاهی با طعم خوب و فواید بسیار است. شوید آنتی اکسیدان است و خاصیت ضد سرطانی دارد. شوید باعث کاهش کلسترول می شود و از بیماری های قلب و عروق جلوگیری می کند. این گیاه برای بهبود هضم و گوارش مفید است و نفخ و بی اشتهایی را درمان می کند. در تسکین درد های قاعدگی مفید است، کیفیت خواب را افزایش می دهد، ضد افسردگی است، التهاب و عفونت را درمان می کند. شوید طبع گرمی دارد برای تقویت استخوان ها و بهداشت دهان نیز بسیار مفید است. شوید یکی از ترکیبات اساسی سبزی دلمه است.
ترخون
ترخون، گیاهی که معمولاً به عنوان طعم دهنده طبیعی در هنگام پخت انواع غذا استفاده می شود. ترخون فواید زیادی برای سلامتی دارد. ترخون ممکن است به جلوگیری از حالت تهوعی که ممکن است بیمار پس از بیدار شدن از بیهوشی جراحی احساس کند، کمک کند. ترخون در بهبود کیفیت خواب بسیار موثر است. سطح قند خون را کاهش میدهد، اشتها آور است و به افزایش وزن کمک می کند.
مسکن درد است و در تسکین سردرد و دندان درد مفید است. ترخون نیز در ترکیب سبزی دلمه وجود دارد و باعث ایجاد عطر و طعم متمایز در غذا می شود.
پیازچه
وجود پیازچه در ترکیب سبزی دلمه اختیاری است و بسته به ذائقه در این غذا می توان از آن استفاده کرد یا نکرد.
پیازچه برای سلامت قلب، پیشگیری از دیابت، سلامت استخوان ها، تقویت اعصاب و… بسیار مفید است.
نحوه نگهداری سبزی خشک دلمه
سبزی دلمه ترکیبی از چندین سبزی مختلف است که خشک شده اند. هر کدام از این سبزی ها شرایط نگهداری خاص خود را دارند. به طور کلی سبزی دلمه خشک را باید در ظرف در بسته نگهداری کنید به طوری که تحت تاثیر رطوبت قرار نگیرد. بهتر است در مکان تاریک قرار بگیرد. کابینت های خشک و خنک و یخچال بهترین مکان برای نگهداری این نوع سبزی است. بهترین زمان برای نگهداری سبزی خشک یک سال است و بیشتر از این زمان سبزی خاصیت خود را ازدست می دهد. سبزی خشک شده بهتر از سبزی فریز شده است و مدت زمان طولانی تری قابل نگهداری می باشد.
سوالات متداول
چگونه می توان از سبزی خشک دلمه استفاده کرد؟
سبزی دلمه خشک شده سحرانا در شرایط کاملا بهداشتی خشک شده است. می توانید هنگام تهیه دلمه مقدار مورد نیاز از این سبزی را به دلمه اضافه کنید. می توانید قبل از افزودن سبزی آن را بشویید و اجازه دهید تا آب آن به طور کامل از بین برود.
نقد و بررسی‌ها
پاکسازی فیلترهنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.