حماس برای درد و التهاب مجاری بینی و مجاری تنفسی و به عنوان ملین و مقوی استفاده می شود. همچنین برای درمان عفونت های باکتریایی و بیماری های مقاربتی نیز مفید است. از گذشته تا کنون حماس برای بیماری های پوستی، التهاب پوست (درماتیت)، بثورات پوستی، کمبود ویتامینی به نام اسکوربوت، زردی انسدادی و پسوریازیس و نیز درمان یبوست استفاده می شده است. به طور کلی حماض گیاهی ملین است که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.
حماس چیست؟
حماس یا ترشک که با نام علمی Rumex crispus شناخته می شود، گیاهی علفی، چند ساله و از خانواده گندم سیاه است. این گیاه بیشتر در مناطق مرطوب و در انواع خاکها رشد می کند. سایه را دوست ندارد و برای رشد کردن نیازمند آفتاب کامل است. بذر های گیاه حماس بسیار مقاوم هستند و می توانند تا 50 سال قابل استفاده باشند. ترشک شرایط سخت محیطی همچون خشکسالی، سیل و… را به خوبی تحمل می کند.
گلهای گیاه حماس ریز هستند و به صورت دسته ای بر روی شاخه های گیاه دیده می شوند. این گلها پس از رسیدن و بلوغ به رنگ قهوه ای یا قرمز تیره در می آیند. گیاه حماض با اینکه جز علف های هرز دسته بندی می شود اما خواص دارویی متعددی برای سلامتی بدن دارد. در نقاط مختلف جهان مردم از این گیاه برای درمان عفونت های میکروبی همچون مالاریا، درمان اختلالات خواب و ضد عفونی کننده به صورت جوشانده یا تنتور استفاده می کردند. حماس گیاهی ملین و پاک کننده است که یبوست و انگل روده را از بین می برد، برای تسکین روماتیسم و آرتروز مفید است و در رفع مشکلات پوستی نیز موثر بوده است.
یکی از معروف ترین ترکیبات موجود در حماض اسید اگزالیک است که به صورت ترکیب با پتاسیم یا بی اگزالات وجود دارد.
نام دیگر گیاه حماس
ترشک
حماض
ترشه
حمیضه
حماض اابقر
حماض الماء
اوزیل
ساق تروشک
فواید حماس
حماس یا ترشک گیاهی با خواص درمانی است و جز گیاهان دارویی طبقه بندی می شود. این گیاه طبع سرد دارد و مصرف بیش از حد آن به افراد سرد مزاج توصیه نمی شود. در ادامه به برخی از فواید درمانی گیاه ترشک اشاره می کنیم :
درمان مشکلات گوارشی
حماس برای تقویت سیستم گوارشی بسیار مفید است. این گیاه با خواص آنتی اکسیدانی خود می تواند در تقویت معده و روده ها نقش داشته باشد. از طرفی ضد التهاب است و از بروز در های گوارشی جلوگیری می کند. حماس یبوست را درمان کرده و باعث حرکت روده های می شود. همچنین اشتها آور است و به هضم غذا کمک می کند.
ادرار آور
یکی از برجسته ترین خواص گیاه حماس خاصیت دیورتیک آن است. این ماده با افزایش حجم ادرار و دفعات دفع ادرار با سم زدایی بدن و دفع مواد زائد می شود. این کار به تقویت عملکرد کلیه ها و کبد کمک کرده و باعث تصفیه و پاکسازی خون می شود. علاوه بر مدر بودن، حماض در درمان انواع اختلالات مربوط به دستگاه دفع ادرار و مثانه موثر است.
ضد التهاب
التهاب در بدن به هر دلیلی می تواند رخ دهد. علت اصلی درد در بدن نیز بروز التهاب است. حماس یک گیاه ضد التهاب است که از بروز التهاب در بدن جلوگیری می کند.
مفید برای پوست
مصرف حماض فواید متعددی برای سلامتی پوست دارد. این گیاه با رفع عفونت و التهاب، از بروز جوش جلوگیری می کند. همچنین ضد خارش است و مانع تحریک پوست می شود. حماس در درمان آبسه های پوستی تیز نی تواند موثر باشد.
درمان درد دندان
درد دندان اغلب در اثر عفونت لثه و به دنبال آن ورم دندان و لثه ایجاد می شود. حماس گیاهی ضد التهاب است که از ورم کردن لثه و دندان ها و نیز درد دندان به طور موثر جلوگیری می کند.
تقویت کبد
حماس گیاهی است که به پاکسازی بدن و خون کمک کرده و از این طریق به بهبود عملکرد کبد کمک می کند. همچنین به دلیل محتوای آنتی اکسیدانی که دارد باعث تقویت کبد می گردد.
دیگر فواید حماس
حماس علاوه بر موارد بالا خواص دیگری نیز دارد که عبارتند از :
-تقویت ماهیچه قلب و بهبود عملکرد آن
-تسکین درد در نقاط مختلف بدن
-درمان کم خونی
-کمک به درمان گواتر
-درمان زگیل
دوز مصرف گیاه حماض
دوز مناسب حماس به عوامل مختلفی مانند سن فرد، سلامتی و چندین شرایط دیگر بستگی دارد. در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدوده مناسب دوز مصرفی برای این گیاه وجود ندارد. به خاطر داشته باشید که محصولات طبیعی همیشه لزوماً بی خطر نیستند و دوز آن می تواند مهم باشد. حتماً دستورالعمل های مربوطه روی برچسب محصول را به دقت مطالعه کنید و قبل از استفاده با داروساز یا پزشک مشورت نمایید.
عوارض جانبی گیاه حماس
حماس زمانی که در مقادیر موجود مناسب و توصیه شده، مصرف شود، برای اکثر افراد ایمن است. مصرف بیش از حد این گیاه می تواند باعث اسهال، حالت تهوع، گرفتگی معده، ادرار بیش از حد، تحریک پوست و سطوح پایین پتاسیم و کلسیم خون شود.
موارد منع مصرف حماض
برخی از افراد نباید از گیاه حماس استفاده کنند.این گروه ها عبارتند از :
زنان باردار و شیرده:استفاده خوراکی از حماس، به احتمال زیاد در زنان باردار یا شیرده ناامن است. این گیاه دارای اثرات ملین است که در دوران بارداری مطلوب نیست. همچنین، مواد شیمیایی که باعث اثرات ملین می شوند می توانند از طریق شیر مادر به نوزاد شیرخوار منتقل شوند.
افراد مبتلا به مشکلات انعقادی : حماس ممکن است لخته شدن خون را تسریع کند. اگر اختلال انعقادی دارید، قبل از شروع مصرف حماس، با پزشک در زمینه مشورت کنید.
آلرژی :افرادی که به راگوسیا حساسیت دارند، ممکن است در صورت مصرف حماس نیز واکنش آلرژیک نشان دهند.
زخم معده یا روده : اگر زخم گوارشی دارید از حماس استفاده نکنید. این گیاه می تواند پوشش معده و روده را تحریک کند و علائم زخم را بدتر نماید. علاوه بر این این گیاه برای افراد دچار گرفتگی های گوارشی نیز می تواند مضر باشد.
افراد مبتلا به بیماری های کلیوی :حماس حاوی یک ماده شیمیایی است که می تواند با کلسیم متصل شود و کریستال هایی تشکیل دهد که به کلیه ها آسیب برساند. اگر سنگ کلیه دارید یا تا به حال سنگ کلیه داشته اید، قبل از شروع کار با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی
حماس در صورت مصرف همزمان با دارو های ملین، قرص های ادرار آور و وارفارین می تواند خطرناک باشد و ایجاد عوارض کند .